پاسخ های مورفو-فیزیولوژیکی گیاه گلرنگ به انواع خاک ورزی در شرایط دیم

باتوجه به اهمیت کشت گیاهان روغنی دیم و امکان وارد کردن آنها در تناوب با گندم، در مطالعه حاضر واکنش های صفات مورفو-فیزیولوژیکی گیاه گلرنگ (Carthamus tinctorius) در پاسخ به انواع خاک ورزی در شرایط دیم مورد ارزیابی قرار گرفت. این آزمایش برپایه طرح آماری بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار طی سال های زراعی 1398-1396 و در مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان اجرا شد. تیمارها به صورت کاشت گلرنگ در سیستم های کشت مستقیم، کم خاک ورزی و خاک ورزی مرسوم اعمال گردیدند. نتایج این آزمایش نشان داد که انواع خاک ورزی باعث ایجاد تغییرات در صفات مورفو-فیزیولوژیکی گیاه گلرنگ گردید. بیش ترین عملکرد (796 کیلوگرم بر هکتار) به صورت معنی داری مربوط به گیاهان تحت کشت مستقیم بود که به ترتیب 8/24 و 40 درصد نسبت به کم خاک ورزی و کشت مرسوم افزایش نشان داد. در سیستم کشت مستقیم، رطوبت نسبی برگ (69 درصد)، کلروفیل کل (01/2 میلی گرم بر گرم وزن تر برگ)، شاخص سطح برگ (8/2) به ترتیب نسبت به کم خاک ورزی و کاشت مرسوم به صورت معنی داری بیشتر بودند. بیش ترین مقدار آنزیم های کاتالاز و سوپراکسید دیسموتاز (به ترتیب 085/0 و 72/0 واحد میلی گرم پروتیین در دقیقه) در برگ گیاهان کشت شده به روش کشت مرسوم مشاهده شد. در کشت مرسوم میزان کلونیزاسیون و اسپوریزاسیون قارچ های مایکوریزا کاهش معنی داری را نسبت به دو تیمار دیگر داشتند. در نهایت صفات فیزیولوژیک و بیوشیمیایی مرتبط با عملکرد در کشت مستقیم و کم خاک ورزی نسبت به کشت مرسوم وضعیت مطلوب و پایدارتری را نشان داد.