نگاهی دوباره به قصب الجیب حدیث سعدی

شارحان گلستان و محققان ادبیات فارسی درباره ضبط و معنی ترکیب «قصب الجیب» در دیباجه گلستان سعدی نظریات گوناگونی مطرح کرده اند. این ترکیب ازنظر ابهام در ضبط صحیح و معنی مناسب، به پرمناقشه ترین مسیله در سرتاسر گلستان سعدی تبدیل شده است. با وجود بحث های گوناگونی که درباره ضبط و معنی این ترکیب در بین محققان جاری بوده است، تاکنون نظری که توجه همگان را به خود جلب کند و به این مناقشه پایان بخشد، مطرح نشده است. ما در این پژوهش کوشیده ایم تا با استفاده هم زمان از سه معیار پیروی از ضبط حداکثری نسخ خطی گلستان، دقت در بافت جملاتی که این ترکیب در آنها به کار رفته است و مراجعه به شواهد جدید موجود در دیگر آثار ادبی، ضبط و معنی صحیح این ترکیب را تثبیت کنیم. به گمان ما «قصب الجیب» در معنی قطعه نی ای است که در آن کاغذ و نامه های مهم را پنهان می کرده اند و این معنی مناسب ترین ضبط و معنی برای این عبارت در گلستان سعدی است.