روش شناسی ترجمه مقولات فرهنگی در خطبه قاصعه - مقایسه ترجمه های آیتی و شهیدی با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک

در نظریه پردازی های نوین در حیطه مطالعات ترجمه، به عناصر فرهنگی و بومی متن مبدا توجه ویژ های می گردد. یکی از مدل های ارزیابی ترجمه مقولات فرهنگی، الگوی پیشنهادی پیتر نیومارک (1988) می باشد. این جستار با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بر اساس نظریه نیومارک به بررسی و نقد شیوه ترجمه مفاهیم فرهنگی موجود در خطبه صد و نود و دوم نهج البلاغه (خطبه قاصعه) ترجمه های آیتی و شهیدی می پردازد. هدف از پژوهش حاضر بررسی میزان ترجمه پذیری عناصر فرهنگی از زبان مبدا (عربی) به زبان مقصد (فارسی) و بازتاب آن در ترجمه های مورد نظر است. نتایج این جستار گویای آن است که در این خطبه، بیشترین فراوانی مقولات فرهنگی از نوع «نهادها، آداب و رسوم» و پس از آن «بوم شناسی» و «بعد مادی فرهنگی» بوده است و پربسامدترین روش ها در ترجمه مفاهیم فرهنگی، به ترتیب «انتقال»، «معادل فرهنگی» می باشد. شایان ذکر است شهیدی در ترجمه خود از راهکار فرآیندهای تلفیقی -که ناشی از تعلیقات پایانی کتاب است- بهره زیادی برده، راهکاری که در ترجمه آیتی مغفول مانده است