تحلیل مکانی مواد معدنی در آب آشامیدنی شبکه توزیع روستاهای استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

امروزه آلودگی های زیست محیطی از جمله آلودگی آب به یک موضوع جهانی تبدیل شده است و زندگی بشر وابسته به مصرف آب آشامیدنی سالم است. این پژوهش با هدف تحلیل مکانی مواد معدنی و فلزات سنگین در آب آشامیدنی شبکه توزیع روستاهای استان کردستان انجام شد.

مطالعه حاضر، یک مطالعه توصیفی- تحلیلی است که غلظت یون های نیترات، نیتریت، کل جامدات محلول، فلوراید، آرسنیک، سرب و کادمیوم در آب آشامیدنی کلیه روستاهای دارای شبکه توزیع (1524 روستا) استان کردستان طی سال های 1394 الی 1397 را تجزیه و تحلیل نموده است. برای توصیف غلظت مواد شیمیایی مورد بررسی، نقشه های توزیع مکانی با استفاده از نرم افزار Arc GIS نسخه 10/3 ترسیم گردید. سایر آنالیزهای آماری از جمله بررسی اختلاف میانگین غلظت نیترات، نیتریت و کل جامدات محلول در بین شهرستان های مورد بررسی با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه در نرم افزار SPSS نسخه 22 انجام شد.

طبق نتایج این مطالعه آب لوله کشی 1485 (97/44%) روستای استان کردستان دارای نیترات بود و میزان این یون در آب شرب 31 (2/03%) روستا بیش از حداکثر مجاز استاندارد ملی و سازمان بهداشت جهانی بود. میانگین غلظت کل جامدات محلول در شهرستان بیجار از بقیه شهرستان ها به صورت معنی داری بالاتر بود (0/001< P). میانگین غلظت فلوراید در آب آشامیدنی شبکه توزیع روستاهای استان کردستان 0/25±  0/19 میلی گرم بر لیتر بود که از مقدار تعیین شده در استاندارد ملی ایران (1/5 - 0/5 میلی گرم بر لیتر) کمتر است. غلظت آرسنیک در آب لوله کشی 47 روستا به ترتیب از توابع شهرستان های بیجار (23 روستا)، قروه (11 روستا)، سقز (7 روستا)، دهگلان (5 روستا) و کامیاران (1 روستا) بیش از حداکثر مجاز بود.

تداوم روند کنونی به ویژه در بخش فعالیت های کشاورزی و استفاده کنترل نشده از منابع آب زیرزمینی در امر کشاورزی سبب تغییر و کاهش کیفیت آب خواهد شد؛ لذا نظارت بر فعالیت های کشاورزی و مصرف کود، ضروری به نظر می رسد.