مقایسه تطبیقی بافت بومی و معاصر از منظر ریخت شناسی شهر ایرانی-اسلامی با رویکرد هویت گرایانه

شهرگرگان با پیشینه بسیار غنی وچند هزار سالانه خود و زادگاه خاندان قاجار از جمله شهرهایی است که از حیث شاخصه های ریخت شناسی شهرسازی ایرانی- اسلامی واجد ارزش بوده و باید مورد توجه طراحان و شهرسازان قرار بگیرد.  به نظرمی رسد که با وجود فرهنگ غنی و ارزشمند تاریخی و اصولی در زمینه ی معماری و شهرسازی دراین شهر، شرایط امروزی آن بیانگر فقدان هویت در آن می باشد. عدم وجود یک الگوی مناسب و منطبق با رویکردهای شهرسازی ایرانی- اسلامی از مهمترین مسایل امروزین شهر گرگان است. این مساله در تخریب بافت های تاریخی وشهرسازی جدید نمود ویژه ای پیدا می کندبه گونه ای که معماری و شهرسازی  گذشته آن رو به فراموشی رفته و هویتش در چنگ معماری مدرن روبه نابودی می رود. هدف از پژوهش پیش روی استخراج مولفه های ریخت شناسی شهرهای ایرانی - اسلامی ازدید صاحب نظران و مقایسه ی بافت کهن و جدید در شهر گرگان از این منظرمی باشد. پژوهش پیش روی از نوع کاربردی می باشد، که مساله تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی بیان می گردد. ابتدا داده های نظری درباب مولفه های ریخت شناسی،کیفیت فضاهای شهری ،مولفه های شهرایرانی اسلامی و مباحث تیوری ازنظرات اندیشمندان و نظریه پردازان درجهت استخراج معیارهای منتخب از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانه ای گردآوری می گردد و سپس جهت بررسی تطبیقی بافت سنتی و جدید از داده های  متکی بر مشاهدات میدانی درسطح شهراستفاده می گردد. یافته های تحقیق بیانگر آن است که چهار مولفه اصلی و هشت مولفه فرعی را می توان برای بافت معماری و شهرسازی بومی شهر گرگان تعیین نمود. محلات کهن شهرگرگان در بعدریخت شناسی، تغییرات گسترده ای در ساختار شهر ایرانی-اسلامی گرگان، نداشته اند و مولفه های ارزشمند شهرسازی ایرانی-اسلامی درآن ها کاملامشهودمی باشداما ساخت و سازهای جدید بویژه در محلات کهن به دورازضوابط شرسازی ایرانی- اسلامی بوده و منجر به فقدان هویت شهری شده است.