بررسی عوامل بوم شناخی تاثیر گذار بر استقرار و پراکنش گونه دارویی Carum carvi و تهیه نقشه مطلوبیت رویشگاه این گونه در منطقه الموت شرقی

زیره سیاه (Carum carvi) یک گونه بومی است که در صنایع مختلف داروسازی، غذایی، بهداشتی و آرایشی کاربرد فراوان دارد. در این مطالعه به منظور بررسی عوامل بوم شناخی موثر بر استقرار و پراکنش این گونه دارویی در مراتع الموت شرقی استان قزوین و تهیه نقشه مطلوبیت رویشگاه آن از مدل MaxEnt استفاده شد (سال 1398). جهت انجام مدل سازی نقشه 19 متغیر محیطی و اطلاعات نقاط حضور گونه آماده سازی و وارد نرم افزار MAXENT شدند. ارزیابی نتایج مدل با استفاده از آماره AUC مقدار 95 ٪ به دست آمد، که نشاندهنده دقت بالای نتایج مدل است. با توجه به نتایج، گونه C. carvi در منطقه الموت شرقی ترجیح به رویش در محدوده ارتفاعی 1000 تا 2700 متر بالاتر از سطح دریا، میانگین دمای سالانه 5 تا 25 درجه سانتیگراد، بارندگی 400 تا 500 میلی متر، اسیدیته خاک 8/7-6/7، شن خاک تا حدود 35 درصد، رس خاک 20 تا 40 درصد دارد. بر اساس منحنی های پاسخ، افزایش ماده آلی خاک از 5/0 تا 2 احتمال حضور این گونه را تا 80 درصد افزایش می دهد، و با افزایش سیلت خاک از 4 تا 25 درصد احتمال حضور گونه C. carvi به صد در صد می رسد. همچنین در بین ریز مغذی ها، گونه C. carvi عکس العمل بهتری به افزایش پتاسیم نشان داده است. کم اهمیت ترین متغیرهای محیطی در آزمون جک نایف، متغیرهای به ترتیب جهت دامنه، اسیدیته و سدیم خاک (به ترتیب  Bio2، Bio15 و Bio14) نشان داده شده اند. این حوضه به دلیل ماهیت کوهستانی بودن تقریبا تمام جهات جغرافیایی را دارد. اسیدیته خاک حوضه 8/7-6/7 (تقریبا خنثی) بوده و میزان سدیم خاک نیز ناچیز است. نتایج این پژوهش برای اهلی سازی و کشت و پرورش این گیاه در اراضی با شرایط رویشگاهی مشابه برای استفاده در سطح وسیع از آن و تجاری سازی محصولات آن کاربرد دارد.