بهینه سازی فرآیند استخراج ترکیبات موثره گیاه رازک (Humulus lupulus) با کمک فراصوت

پژوهش حاضر با هدف استفاده  بهینه از گیاه دارویی رازک به عنوان عامل طعم دهنده (طعم تلخ) نوشیدنی ماء الشعیر و استخراج بهینه ترکیبات زیست فعال آن انجام پذیرفت. به منظور بهینه سازی راندمان استخراج، میزان ترکیبات فنلی، میزان ترکیبات ایجاد کننده طعم تلخ (آلفا و بتا اسیدها) و فعالیت آنتی اکسیدانی (مهار رادیکال های آزاد DPPH، قدرت احیاکنندگی آهن) با کمک فرآیند صوت دهی از طرح باکس بنکن استفاده شد. زمان صوت دهی (5، 15 و25 دقیقه)، دمای استخراج (25، 35 و 45 درجه سلسیوس) و شدت های مختلف صوت دهی (20، 60 و 100 درصد) به عنوان متغیرهای استخراج ترکیبات زیست فعال در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که با افزایش زمان و شدت صوت دهی راندمان استخراج، میزان ترکیبات زیست فعال و قدرت آنتی اکسیدانی عصاره افزایش یافت؛ در حالیکه با افزایش دما میزان استخراج و فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره ها کاهش یافت. بر اساس مدل های حاصل، در شرایط بهینه استخراج با کمک فرآیند فراصوت (زمان استخراج 73/12 دقیقه، دمای استخراج 25 درجه سلسیوس و شدت صوت دهی 100 درصد) راندمان استخراج (5/16درصد)، میزان ترکیبات فنلی (75/1191 میلی گرم بر 100 گرم)، میزان ترکیبات ایجاد کننده طعم تلخ (الفا و بتا اسیدها به ترتیب 01/1 و 09/3 میلی گرم بر لیتر) و فعالیت آنتی اکسیدانی (بر اساس گیرندگی رادیکال آزاد DPPH و قدرت احیاء کنندگی آهن به ترتیب 70/40 درصد و 87/409 میکرومول بر لیتر) بالاتری نسبت به روش استخراج مرسوم (ماسراسیون، شاهد) بدست آمد. استخراج در نقطه بهینه نتایج بدست آمده را تایید نمود.