تحلیل گرافیکی پایداری عملکرد دانه برای گزینش ژنوتیپ های برتر باقلا (.Vicia faba L)

به منظور بررسی اثر متقابل ژنوتیپ×محیط (GEI) و پایداری عملکرد، 10 ژنوتیپ امید بخش باقلا (G1-G10)، به همراه چهار رقم برکت، سرازیری، بلوچی و زرشکی (به عنوان شاهد)، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقاتی (گرگان، دزفول، بروجرد، و ایرانشهر) به مدت دو سال (94-1393 و 95-1394) ارزیابی شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر اصلی سال و برهمکنش سال در مکان و اثر سه گانه سال در مکان در ژنوتیپ بر عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار بود. بر اساس نتایج تجزیه GGE بای پلات (اثر اصلی ژنوتیپ + برهم کنش ژنوتیپ×محیط)، دو مولفه اصلی اول به ترتیب 7/84 و 6/6 درصد و در مجموع %3/91 درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. ژنوتیپ G9 از لحاظ عملکرد و پایداری عملکرد نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری نشان داد. بر اساس نمودار چندوجهی، محیط های کلان و ژنوتیپ های سازگار هر محیط کلان تعیین شد. گرگان - بروجرد (لاین (G9، ایرانشهر (لاین G14) شد. ژنوتیپ های G9، G1، و G4 به ترتیب با عملکرد 3479، 2808، و 2739 کیلوگرم در هکتار بالاترین میانگین عملکرد دانه را داشتند. بر اساس تجزیه و تحلیل GEI و GGE بای پلات، محیط های گرگان و بروجرد از قدرت تفکیک خوبی برخوردار بودند. ژنوتیپ های G1، G5، G9 و G10 بیشترین پایداری عملکرد را داشتند و می توانند در برنامه های اصلاحی مورد استفاده قرار گیرند.