بررسی وام گیری فعلی در زبان فارسی از منظر انگاره زبان ماتریس

در پژوهش حاضر، وام گیری فعلی در زبان فارسی بر مبنای انگاره زبان ماتریس مطالعه شده است. میرزاسکاتن (1993-2006) انگاره زبان ماتریس را با توجه به برجستگی و غالب بودن یکی از زبان ها بر زبان دیگر در گفتار دوزبانه ها، پیشنهاد داد. طبق اصل ساخت واحد این انگاره، فقط یکی از زبان ها به عنوان زبان ماتریس، چارچوب نحوی- ساختواژی جمله حاوی داده های دو زبان را تعیین می کند. داده های پژوهش حاضر پیکره بنیاد است و از گفتگوی فارسی زبان ها در بافت های مختلف محاوره گردآوری شده است. این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی انجام یافته است. نخست اجزاء مختلف فعل فارسی در چارچوب فرضیه دسترسی متفاوت یا انگاره فرعی چهار تکواژ، به تکواژهای محتوایی (جزء غیرفعلی در افعال مرکب و ماده فعلی در افعال ساده) و تکواژهای نظام مند بیرونی متاخر (تکواژهای تصریفی فعل و افعال سبک) طبقه بندی شد. سپس داده ها طبق اصول و فرضیه های انگاره زبان ماتریس تحلیل گردید. طبق اصل ساخت واحد، زبان فارسی به عنوان زبان ماتریس، چارچوب نحوی-ساختواژی داده ها را تعیین کرده است. افزوده شدن تکواژهای تصریفی فعل فارسی به افعال غیرفارسی که در قالب ساخت فعل سبک و درج غیرمستقیم به ساخت فعل فارسی راه یافته اند، به دلیل ماتریس بودن زبان فارسی اتفاق افتاده است تا این تکواژها با فعال شدن در سطح صورت بندی، چارچوب نحوی زبان فارسی را بر جملات حاکم سازند. زبان ماتریس (زبان فارسی) باعث شده است که افعال غیرفارسی به عنوان تکواژهای محتوایی در سطح مفهومی- واژگانی انتخاب شده و به صورت افعال ناخودایستا در پاره گفتارهای فارسی زبان ها ظاهر شوند تا فقط در انتقال معنا و مفهوم نقش داشته باشند. بنابراین بین انتخاب تکواژها در لایه های مختلف انتزاعی تولید گفتار و انتقال یا عدم انتقال آنها به زبان دیگر ارتباط وجود دارد. ارتباطی که میرزاسکاتن (2006-1993) بر آن تاکید دارد و همان طوری که وی پیش بینی کرده است، انگاره زبان ماتریس با طرح اصول و فرضیه هایی در تبیین پدیده برخورد زبان ها کارآمدتر است و می تواند مبنای مطالعات گسترده تری در این حوزه باشد.