مطالعه ی کتاب سنجی روندهای جهانی انتشارات حوزه ی پزشکی اجتماعی در پایگاه وب آوساینس از 2002 تا 2021

تحلیل های کتاب سنجی با توصیف وضعیت انتشارات و شناسایی موجودیت های کلیدی و موضوعات نوظهور، نقش مهمی در ارزیابی پژوهش ها دارند. هدف پژوهش حاضر مطالعه ی روندهای جهانی شبکه های همکاری علمی پژوهشگران، سازمان ها و کشورها و هم رخدادی واژگان حوزه ی پزشکی اجتماعی در پایگاه استنادی وب آوساینس است.

روش پژوهش توصیفی از نوع کتاب سنجی است. نمونه شامل 8.494 مدرک علمی حوزه ی پزشکی اجتماعی از 2002 تا 2021 در پایگاه وب آوساینس است. ترسیم شبکه همکاری علمی پژوهشگران، سازمان ها و کشورها و همچنین تحلیل شبکه هم رخدادی واژگان در حوزه کتاب سنجی با استفاده از نرم افزار علم سنجی VOSviewer انجام شد.

یافته های توصیفی داده ها نشان داد که روند انتشار مدارک حوزه ی پزشکی اجتماعی در بازه زمانی مورد نظر افزایشی است و مقاله های پژوهشی بیشترین فراوانی مدارک و مقاله های مروری بیشترین استناد دریافتی را داشتند. ایالات متحدآمریکا بیشترین مدارک منتشر شده در این حوزه را داشت و اکثر نویسندگان و سازمان ها و همچنین بازیگران مهم خوشه های شبکه همکاری علمی آن ها نیز از این کشور بودند. مدارک دو کشور کانادا و استرالیا بیشترین استناد به ازای هر مدرک را داشتند و پنج کشور آفریقای جنوبی، پرتقال، پاکستان، هند و ایران بازیگران نوظهور این حوزه بودند. شبکه ی هم رخدادی واژگان حوزه ی پزشکی اجتماعی در 3 خوشه به«تحقیقات پزشکی اجتماعی پیشگیرانه»، «تعیین کننده های اجتماعی سلامت» و «سبک زندگی سالم، تغذیه و فعالیت فیزیکی» اختصاص داشت. از نظر وقوع زمانی پنج کلیدواژه ی سلامت عمومی، سلامت روان، پزشکی اجتماعی، فراتحلیل و همه گیرشناسی، موضوعات نوظهور حوزه ی پزشکی اجتماعی بودند.

درک تاثیر مطالعات حوزه ی غیربالینی پزشکی اجتماعی در زندگی مردم موجب افزایش تحقیقات این حوزه شده است. علاوه بر نقش رایج کشورهای توسعه یافته، برخی از کشورهای در حال توسعه نیز به عنوان بازیگران جدید در پی توسعه ی زیرساخت های خود در حوزه ی پزشکی اجتماعی هستند. شبکه مفهومی حوزه ی پزشکی اجتماعی شامل سه حیطه ی «شناسایی و مدیریت عواملی ایجاد بیماری ها»، «مطالعه ی عوامل اجتماعی، اقتصادی و محیطی سلامت» و «ترویج رفتارهای سالم و سبک زندگی» است.