تاثیر همه گیری کووید-19 بر درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی

تاثیر همه گیری کووید-19 بر اقتصاد جهانی و به تبع آن اقتصاد ایران، از جهات گوناگون قابل توجه بوده است. به نظر می رسد که بخش مالیات، واکنش نسبتا سریعی به این همه گیری از خود نشان داده است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر همه گیری کووید-19 بر درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی انجام پذیرفت.

مطالعه ی توصیفی-تحلیلی حاضر از نوع مقطعی بود و در نیمه دوم سال 1400 انجام گرفت. داده های اولیه برای 17 شهرستان استان آذربایجان غربی، از اداره کل امور مالیاتی این استان در قالب 9 متغیر و به شکل فایل Excel دریافت شد. داده ها مربوط به سال های 1398(قبل از همه گیری کووید-19) و 1399(بعد از همه گیری کووید-19) بودند. تجزیه و تحلیل های آماری در محیط نرم افزار SPSS و با استفاده از آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانه، دامنه میان چارکی) و آمار تحلیلی(آزمون ویلکاکسون رتبه علامت دار) در سطح معنی داری 5 درصد انجام شد.

بر اساس یافته های توصیفی، همه گیری کووید-19 باعث افزایش درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی در زمینه های مالیات حقوق کارکنان دولتی، مالیات نقل و انتقال سهام، مالیات بر ارث و مالیات بر حق تمبر و کاهش این درآمدها در زمینه های مالیات حقوق کارکنان خصوصی، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات نقل و انتقال املاک و مالیات بر ارزش افزوده شده است. بر اساس یافته های تحلیلی، تاثیر این همه گیری بر روی مالیات حقوق کارکنان خصوصی(0/003=P)، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی(0/019=P)، مالیات بر درآمد مشاغل(0/013=P)، مالیات نقل و انتقال املاک(0/015=P) و مالیات بر ارزش افزوده(0/001=P) منفی و معنی دار دیده شد. همچنین، تاثیر مذکور بر روی مالیات نقل و انتقال سهام(0/030=P) و مالیات بر ارث(0/001=P) مثبت و معنی دار به دست آمد. از طرفی دیگر، تاثیر این همه گیری بر روی مالیات حقوق کارکنان دولتی(0/287=P) و مالیات بر حق تمبر(0/356=P) به لحاظ آماری معنی دار نبود.

همه گیری کووید-19 در بیشتر بخش های درآمدی حوزه ی مالیات تاثیر منفی داشته است. ضروری است که دولت برای جبران درآمدهای کاهش یافته در بخش های آسیب پذیر، ضمن ایجاد ردیف های مالیاتی جدید، تجارت بین الملل را با حمایت همه جانبه از بخش غیردولتی توسعه دهد. همچنین، پایدارسازی چرخه ی تامین مالی و طراحی سازوکارهایی برای جلوگیری از فرار مالیاتی به خصوص در مشاغل پردرآمد می تواند در این راستا مثمرثمر واقع شود.