کانی شناسی و ژیوشیمی عناصر اصلی، کمیاب و نادر خاکی معدن زغال سنگ چاه بادام، بهاباد، استان یزد

معدن زغال سنگ چاه بادام استان یزد از لحاظ زمین شناسی ساختاری بخشی از زون ایران مرکزی است. رخنمون اصلی محدوده معدن ماسه سنگ های میکادار، شیل همراه با لایه های زغال سنگی با سن ژوراسیک آغازین می باشد. بر اساس مطالعات پتروگرافی ویترینیت مهم ترین ماسرال تشکیل دهنده زغال سنگ های منطقه مورد مطالعه است و ماسرال اکسینیت و اینرتینیت فراوانی کمتری دارند. لیتوتیپ زغال سنگ کلارودوریت است. مطالعات XRD حاکی از وجود کانی های کوارتز، ایلیت، دولومیت و ژیپس در زغال ها و شیل های زغالی منطقه است. در این پژوهش عنصر Pb با ضریب غنی شدگی بیش از 7برابر نسبت به میانگین جهانی زغال (CC>7) در نمونه های زغال سنگ یافت شده است. اغلب نمونه ها از سایر عناصر کمیاب شامل Bi, Mo, Sc, Zn, W نیز اندکی غنی شده اند (CC=2-5). عناصری مانند Pb, Mo, Zn, Ag, As, Cu, Mo, Mn, Se, Ti, Zn, Co, B, Ba همبستگی مثبتی با SO3 نشان می دهند که نشان دهنده همراهی این عناصر با فازهای سولفیدی و سولفاته است. نتایج آنالیز ژیوشیمیایی برای تمام عناصر کمیاب خاکی دارای مقادیر پایین تری از میانگین زغال سنگ قیری جهان بودند که متاثر از طبیعت کانی های اولیه تشکیل دهنده آنهاست که تحت تاثیر فرسایش به صورت آواری وارد حوزه زغال سنگی شده اند. همبستگی مثبت بین عناصر خاکی کمیاب با اکسیدهایی مانند SiO2, Al2O3, K2O و همبستگی منفی این عناصر با SO3 و CaO نشانگر منشا آواری (حضور کانی های رسی مانند کایولینیت و ایلیت) برای عناصر خاکی کمیاب است.