خصوصیات اپیدمیولوژیک، بار اقتصادی و روند تغییرات سزارین های انجام شده در مراکز آموزشی دانشگاه علوم پزشکی در شهر مشهد: مطالعه ای 12 ساله

با توجه به افزایش فراوانی زایمان سزارین در طول چند دهه گذشته، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ایران دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی را در چهارچوب مجموعه برنامه های تحول نظام سلامت تدوین و به مراکز علوم پزشکی کشور ابلاغ نمود. مطالعه حاضر با هدف تعیین خصوصیات اپیدمیولوژیک و روند تغییرات فراوانی سزارین های انجام شده در سه بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفت.

در این مطالعه مقطعی، اطلاعات تمام مادرانی که جهت ختم بارداری در یک بازه زمانی 12 ساله (97-1386) در سه بیمارستان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی مشهد (بیمارستان های امام رضا (ع)، قایم (عج) و ام البنین (س)) بستری شده بودند، از سیستم اطلاعات بیمارستانی استخراج شد. اطلاعات مورد بررسی شامل سن، مرکز بستری، نوع پذیرش (الکتیو یا اورژانسی)، تعداد قل، نیاز به انتقال مادر به ICU، هزینه کل بستری، مدت زمان بستری و وضعیت پوشش بیمه ای مادر بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار آماری SPSS (نسخه 26) انجام شد. میزان p کمتر از 05/0 معنی دار در نظر گرفته شد.

در مجموع 163070 مادر باردار جهت ختم بارداری بستری شده که از این تعداد، 68258 نفر (9/41%) به روش سزارین زایمان نموده بودند. میانه مدت بستری مادران به دنبال زایمان واژینال و سزارین به ترتیب برابر با 1 و 2 روز بود. 150089 نفر (92%) از مادران بستری تحت پوشش بیمه قرار داشتند و میانه هزینه بستری با احتساب تورم تا سال 1397 جهت انجام زایمان سزارین و طبیعی به ترتیب 6/2 و 35/1 میلیون تومان بود. در بستری مادران به صورت الکتیو و اورژانس، فراوانی انجام زایمان سزارین به ترتیب 76% و 36% بود. به طور کلی نرخ انجام سزارین در بازه زمانی مورد بررسی روند افزایشی داشت؛ به گونه ای که از 36% در سال 1386 به 2/44% در سال 1397 رسیده بود.

علی رغم تصویب دستورالعمل ترویج زایمان طبیعی در چهارچوب مجموعه برنامه های تحول نظام سلامت در سال 1393، همچنان سیر زایمان سزارین رو به افزایش می باشد.