هیدروپلیتیک اترک و تاثیر آن بر روابط دیپلماتیک ایران و ترکمنستان در راستای توسعه امنیت ملی

در عصر حاضر و بالاخص در دهه های اخیر، آب به عنوان یک فاکتور مهم راهبردی در سیاست خارجی و امنیتی دولت ها و ملت ها محسوب می گردد. در چنین شرایطی آب شیرین به عنوان یک منبع تجدیدناپذیر و غیرقابل بازتولید، این رقابت را به سطح بالایی از سیاست خارجی می-کشاند، این عامل در رودخانه های مرزی به بحران جدی و تنش بین کشورها تبدیل شده است. کشور ترکمنستان که حجم عمده ی خاکش را صحرای قره قوم تشکیل داده است، در دوران مختلف آب مورد نیاز خود را از آب های مشترک و فرامرزی تهیه نموده است. نیاز شدید دو کشور به آب رود اترک در دو دوره ی قبل و بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی همواره از مسایل بحث برانگیز دو کشور بوده است. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی می کوشد پاسخگوی این سوال باشد که چالش-های سیاسی- امنیتی ایران و ترکمنستان در مورد بهره برداری مشترک از اترک و هیدروپلیتیک آن چیست؟ یافته های تحقیق حاکی از آن است که، دیپلماسی حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران در مورد اترک در دو دوره ی قبل و بعد از فروپاشی شوروی، تسامح، تساهل و دوری از تنش بوده و همین امر باعث بهره وری جسورانه و بیشتر ترکمنستان از اترک، خارج از قواعد حقوقی بین المللی شده است. بر این اساس ایران باید رویکرد تازه ای را نسبت به هیدروپلیتیک اترک در پیش گیرد و دو کشور با ارایه راهکارهای مناسب، کشمکش های قریب الوقوع و احتمالی را به همکاری و توسعه تبدیل کنند.