تهیه و فرمولاسیون میکروکپسول های حاوی عصاره رزماری با روش های خشک کن انجمادی و پاششی و ارزیابی خصوصیات آن ها

امروزه به دلیل مضراتی همچون افزایش احتمال خطرات قلبی،سرطان زایی و بروز مشکلات معده که افزودنی‏نهای های خوراکی مصنوعی برای بدن دارند، توجه به ترکیبات ضد میکروبی با منشاء گیاهی و حیوانی که باعث کنترل میکروبی، شیمیایی و افزایش ماندگاری مواد غذایی شود، رو به افزایش است. اسانس ها، عصاره ها، گیاهان دارویی و خوراکی بدلیل داشتن ترکیبات ضدمیکروبی، به منظور جلوگیری از رشد پاتوژن های بیماری زا و تاخیر رشد عوامل فساد در مواد غذایی و نیز بعنوان افزودن های افزودنی‏های‏خوراکی امروزه مورد توجه صنعت غذا و بسته بندی قرار گرفته اند. کاهش نیاز به آنتی‏ بیوتیک ها، کنترل آلودگی میکروبی غذاها، توسعه تکنولوژی های بهبود عمر ماندگاری، حذف پاتوژن های نامطلوب و تاخیر فساد میکروبی، کاهش مقاومت میکروارگانیسم های پاتوژن یا افزایش مقاومت سلولی برخی از فواید این ضدمیکروب های طبیعی است. استفاده از تکنولوژی میکروکپسولاسیون یکی از روش های نوین در افزایش میزان عملکرد ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی عصاره ها می باشد که به افزایش عملکرد آن ها کمک می کند.

در این پژوهش برای شناسایی ترکیبات فنلی انتقال یافته رزماری دستگاه HPLC استفاده شد. همچنین، با آزمون های MIC و MBC اسانس رزماریعصاره رزماری میزان قابلیت ضد میکروبی آن بررسی شد. اسانس رزماریعصاره رزماری به صورت میکروکپسوله با مالتودکسترین/ نشاسته اصلاح شده با روش های خشک کن خشک‏کن پاششی و خشک کن خشک‏کن انجمادی به همراه اولتراسوند و بدون اولتراسوند تهیه شد. آزمون های میکروکپسول ها شامل خصوصیات مورفولوژیکی، درصد به دام اندازی، درصد آزاد سازی، اندازه ذرات، خصوصیات اتصال رزماری به میکروکپسول های مالتودکسترین/ نشاسته اصلاح شده بررسی شد. طرح به صورت کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. نتایج آزمون ها با استفاده از نرم افزار Minitab 16 در سطح احتمال 95 درصد آنالیز شدند.

نتایج نشان داد که تیمارهای میکروکپسول های تهیه شده با روش خشک‏ کن انجمادی و اولتراسوند از خصوصیات مورفولوژیکی یکنواخت، اندازه ذرات کوچکتری و میکروکپسول های تهیه شده با روش خشک کن خشک‏کن پاششی از اندازه ذرات بزرگتری برخوردار بودند . دامنه سایز میکروکپسول ها از محدوده 95 میکررومتر تا 2/119 میکرومتر بوده و شاخص پراکندگی نیز از 360/0 تا 443/0 بین تیمارهای میکروکپسول ها مشاهده شد. اما تیمارهای میکروکپسول تهیه شده با روش خشک کن خشک‏کن پاششی و بدون اولتراسوند دارای بالاترین اندازه ذرات و کمترین میزان درصد به دام اندازی و آزادسازی بود. از نظر نوع پیوندهای ایجاد شده بین مالتودکسترین، نشاسته اصلاح شده و رزماری در هر یک از روش ها اختلافات معنی داری مشاهده نشد(05/0 ˃p).

نتیجه گیری کلی : 

نهایتا تیمار میکروکپسول تهیه شده با روش خشک کن خشک‏کن انجمادی و اولتراسوند به عنوان تیمار بهینه انتخاب شد. این نسبت می تواند به عنوان حالت بهینه در صنعت غذا به عنوان یک میکروکپسول ضد‏ میکروبی و آنتی اکسیدانی استفاده شود.