تاثیر کاربرد نیتروژن در برخی ویژگی های جو در کشت مخلوط با ماشک در شرایط دیم

به منظور مطالعه ی پتانسیل تولید و توان رقابتی گیاهان جو و ماشک در الگوی کشت مخلوط تحت تاثیر الگوهای مختلف کاشت و استفاده از کود نیتروژن، آزمایشی در سال زراعی 98-1397 در دو ایستگاه تحقیقات دیم سیساب و شیروان واقع در استان خراسان شمالی اجرا شد. آزمایش به صورت اسپیلت پلات بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی بود که در این آزمایش فاکتور اصلی شامل کود نیتروژن در سه سطح (صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار) و فاکتور فرعی الگوهای مختلف کشت در پنج سطح (تک کشتی گیاه جو، تک کشتی گیاه ماشک، نسبت های افزایشی 15، 30 و 45 درصد افزایش گیاه ماشک به تراکم گیاه جو) و کشت از نوع درهم و افزایشی بود. صفات مورد بررسی شامل: ارتفاع بوته جو، میزان خاکستر جو، الیاف نامحلول در شوینده خنثی (NDF)، تعداد دانه در سنبله جو، تعداد سنبله در متر مربع جو، وزن هزار دانه جو، میزان پروتیین جو و عملکرد دانه جو بود. بر اساس نتایج مقایسه میانگین اثر متقابل دو گانه نیتروژن و الگوهای کشت مخلوط، بیشترین میزان خاکستر جو در تیمار کشت مخلوط 100:45 و در تیمار کودی 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار حاصل شد در حالیکه کمترین مقدار این صفت مربوط به تیمارهای کشت مخلوط 100:15 و کشت خالص جو بود که در تیمار عدم استفاده از نیتروژن حاصل شد، همچنین بیشترین مقدار پروتیین جو و وزن هزار دانه به ترتیب در تیمارهای 100:45 و کشت خالص جو به دست آمد، که در تیمار استفاده 100 کیلوگرم نیتروژن در هکتار به دست آمد. بر اساس نتایج مقایسه میانگین اثرات متقابل سه گانه آزمایش، بیشترین عملکرد دانه در کشت خالص جو و در تیمار استفاده نیتروژن 100 کیلوگرم در هکتار (1675 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد که مربوط به منطقه سیساب بود و کمترین آن در تیمار کشت مخلوط 100:30 و تیمار کودی 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار (790 کیلوگرم در هکتار) که در منطقه شیروان به دست آمد. شاخص نسبت برابری زمین در تیمار کشت مخلوط 100:45 و کود نیتروژن 50 کیلوگرم بیشترین مقدار (158/1=LER) را داشت که در منطقه شیروان حاصل شد؛ که نشان می دهد 8/15 درصد سطح زمین بیشتری برای سیستم کشت خالص نیاز است تا بتواند محصولی برابر با محصول سیستم کشت مخلوط مذکور تولید نماید؛ بنابراین به نظر می رسد بر اساس نتایج به دست آمده از بررسی و مقایسه تیمارهای مختلف در این آزمایش، می توان عنوان کرد که بهترین تیمار از تیمارهای مورد بررسی، تیمار کشت مخلوط افزایشی 100:45 با سطح کودی 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار باشد.