پژوهشی در اسناد سلطانیات دوره قاجار (فرمان، ملفوفه فرمان و دستخط)

باوجود اهمیت مطالعه و بررسی اسناد تاریخی به ویژه اسناد سلطانیات دوره قاجار، هنوز پژوهش های علمی مدونی در این باب صورت نگرفته است و اسناد با وجود اختلاف در مبانی صدور، به نام های متفاوتی فهرست نویسی یا معرفی می شوند و اسم اصلی آنها در ادبیات دیوانی شناخته شده نیست، لذا نگارنده می کوشد با بررسی در این زمینه، شناخت مناسب تری از این اسناد، شکل، محتوا و کارکرد آنها ارایه کند. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که چه نوع از اسناد دوره قاجار را می توان در زمره سلطانیات دانست؟ و به چه اسنادی فرمان، سواد فرمان، ملفوفه فرمان و سواد ملفوفه فرمان و دستخط گفته می شود و فرم و ساختار و محتوای آنها چگونه است و چرا صادر می شدند؟ دستاوردهای تحقیق در این پژوهش نشان می دهد که در ادوار تاریخی به دستورات مکتوب سلاطین، سلطانیات و به دستور مکتوب موشح به علامات شاهان قاجار «فرمان» اطلاق می شد. سواد فرمان نیز رونوشت دوم و سوم فرمان است. فرمانی که به مهر کوچک پادشاه مهرشده و موشح به علامات نباشد، آن را ملفوفه فرمان و دستخط می نامند. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی _تحلیلی و با بهره گیری از منابع کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است و داده ها از فرمان، سواد فرمان، ملفوفه فرمان و سواد ملفوفه فرمان و دست خط و منابع دست اول استخراج شده است.