تاثیر برخی از ریز مغذی ها در دوره انتقال گاوهای شیرده در شرایط تنش گرمایی بر کمیت و کیفیت آغوز و شیر تولیدی

تنش گرمایی در بیشتر مناطق جهان اثر منفی بر عملکرد گاوهای شیری دارد و سبب کاهش تولید شیر در گاوهای شیری پر تولید می شود. مکمل سازی خوراک گاوهای پرتولید با ریز مغذی ها(موادمعدنی و ویتامین ها) به ویژه در دوره پیش از زایش، می تواند در کاهش اثرات منفی تنش گرمایی و بهبود عملکرد گاو در دوره شیردهی بعدی دارای مزایایی باشد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر برخی از ریزمغذی ها بر فرآیندهای فیزیولوژیکی و عملکردی گاوهای شیری در شرایط تنش گرمایی انجام شد.

در این پژوهش از 24 راس گاو شیرده چند شکم زا در دوره انتقال استفاده شد. گاوها بصورت تصادفی به دوگروه 12 تایی تقسیم و هر گروه به یک تیمار آزمایشی اختصاص داده شدند. تیمارها شامل گروه شاهد: تنها از جیره متداول و بدون افزودن ریزمغذی و گروه دوم که علاوه بر جیره متداول، ریز مغذی ها را نیز به مدت 21 روز قبل از زایش دریافت می نمودند. بعد از زایمان هر یک از دوگروه فوق مجددا به دو گروه 6 تایی تقسیم شدند، بطوریکه در هر گروه یا با جیره فاقد ریزمغذی یا غنی شده با ریز مغذی تا 21 روز بعد از زایمان تغذیه گردیدند. مکمل حاوی ریز مغذی دوره انتظار زایش، شامل ریز مغذی های سلنیوم، مس، روی، کروم، ویتامین A، ویتامین E، منیزیوم، اسیدآسکوربیک و نیاسین بود و مکمل ریز مغذی دوره تازه زا علاوه بر ریز مغذی های فوق، حاوی سدیم و پتاسیم نیز بودند. میانگین شاخص دما-رطوبت در طی دوره آزمایش 74 بود و گاوها تحت تاثیر تنش گرمایی بودند. شرایط نگهداری، مدیریت تغذیه و محیطی برای تمامی دام ها در کل دوره آزمایش یکسان بود. تغییرات وزن، خوراک مصرفی و دمای رکتوم هر هفته، چهار ساعت پس از مصرف خوراک در دو روز متوالی تعیین گردید. وزن گوساله متولد شده، وزن جفت، میزان کلستروم تولیدی در طی سه دوشش اولیه، ثبت گردید.

میزان مصرف ماده خشک در دوره انتظار زایش در گروه دریافت کننده ریز مغذی بیشتر ازگروه شاهد بود که در هفته آخر آبستنی تفاوت معنی داری بین آنها مشاهده گردید (P<0/05) . هرچند که افزایش وزن در دوره انتظار زایش تحت تاثیر تیمار قرار نگرفت، ولی افزایش وزن بیشتری در گروه دریافت کننده ریز مغذی مشاهده شد. تعداد روزهای آبستنی در گاوهای دریافت کننده ریز مغذی طولانی تر از گروه کنترل بود .وزن تولد گوساله ها در گروه دریافت کننده ریز مغذی بیشتر از گروه شاهد بود. کلستروم تولیدی نیز در این گروه بیشتر بود. وزن از شیرگیری گوساله ها تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت. خوراک مصرفی در دوره شیرواری در هفته اول شیردهی تحت تاثیر تیمار قرار گرفت و تیمار دریافت کننده ریز مغذی در دوره انتقال در هفته سوم بیشترین خوراک مصرفی را داشتند که به موازات آن تولید شیر این گروه نیز در این هفته بالاتر از بقیه گروه ها بوده است و اختلاف آن با سایر تیمار ها معنی دار بود (P<0/05) . ترکیبات شیر تحت تاثیر تیمارها قرار نگرفت .(P>0/05)

این آزمایش نشان داد که تنش گرمایی می تواند تاثیر منفی بر عملکرد گاوهای شیری در طی دوره انتقال بگذارد و استفاده از ریز مغذی ها در این دوره می تواند اثرات مفید در ترمیم تنش ناشی از حرارت در گاوهای شیری، داشته باشد.