ارزش تغذیه ای خوراک کامل سیلو شده بر پایه چغندر و ذرت علوفه ای در تغذیه گوسفندان شال

با توجه به محدودیت منابع خوراک دام کشور، طی سال های اخیر، پژوهش هایی جهت معرفی منابع جدید علوفه ای انجام شده است. چغندر علوفه ای از جمله منابعی است ارقام جدیدی از آن معرفی شده است. برای نگهداری و مصرف تدریجی آن در جیره غذایی دام ها لازم است که این محصول خرد و سیلو شود، اما فناوری مناسب نگهداری و سیلوکردن آن معرفی نشده است. نظر به پایین بودن ماده خشک چغندر، برای سیلوکردن آن لازم است از مواد افزودنی با ترکیب مناسب استفاده شود و دانش فنی جهت تهیه سیلاژ مناسب بر پایه چغندر علوفه ای ارایه گردد. بنابراین پژوهش حاضر با هدف تهیه سیلاژ خوراک کامل بر پایه چغندر علوفه ای در مقایسه با سیلاژ خوراک کامل بر پایه علوفه ذرت و تعیین ارزش غذایی آنها در تغذیه گوسفند انجام شد.

در این پژوهش سه جیره آزمایشی شامل: 1) گروه شاهد متشکل از جیره روزانه کاملا مخلوط بر پایه سیلاژ ذرت، 2) خوراک کامل سیلوشده بر پایه سیلاژ ذرت، 3) خوراک کامل سیلوشده برپایه چغندرعلوفه ای، به صورت همگن تنظیم شد. قابلیت هضم و مصرف اختیاری جیره ها با روش درون تنی بر روی 5 راس گوسفند نر نژاد شال، با سن پنج سال و میانگین وزن 80 کیلوگرم، با سه تیمار و پنج تکرار (در قالب طرح چرخشی) تعیین شد.

ماده خشک سیلاژهای خوراک کامل ذرت 40 و سیلاژ خوراک کامل چغندر 7/39 درصد و pH آن ها نیز به ترتیب 95/3 و 06/4 بود. میانگین مصرف ماده خشک 1294 گرم برای گروه شاهد و 1579 گرم برای سیلاژ خوراک کامل چغندر بود که تفاوت معنی داری بین آنها وجود داشت (05/0<p). مصرف ماده خشک برای سیلاژ خوراک کامل ذرت علوفه ای نیز نزدیک به جیره شاهد بود. میانگین ماده آلی مصرفی نیز برای سیلاژ خوراک کامل چغندر به مراتب بالاتر (05/0<p). از دو جیره دیگر بود (1450 گرم در مقابل 1206 و 1214 گرم). براساس معیار مصرف به ازای وزن متابولیکی دام ها نیز همین روند مشاهده شد. میانگین قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، ماده آلی در ماده خشک و الیاف نامحلول در شوینده خنثی در سیلاژ خوراک کامل ذرت (به ترتیب 6/71، 74، 1/69 و5/51 درصد) بالاتر از دو جیره دیگر بود (05/0<p). مقدارpH مایع شکمبه در ساعت صفر تحت تاثیر جیره غذایی قرار گرفت (05/0<p). به طوری که در جیره شاهد کمترین (11/6 در مقابل 85/6 و 01/7) مقدار و در سیلاژ خوراک کامل چغندر بالاترین مقدار بود،اما در ساعت 3 و 6، بعد از خوراک دادن، تفاوت معنی داری بین آنها وجود نداشت. غلظت نیتروژن آمونیاکی از زمان خوراک دادن تا 3 ساعت بعد، در همه جیره ها، روند افزایشی نشان داد که البته این روند برای سیلاژ خوراک کامل چغندر بالاترین مقدار (از 85/17 به 89/32 میلی گرم بر دسی لیتر) و جیره شاهد کمترین (از 35/13 به 23/31 میلی گرم بر دسی لیتر) مقدار بود و سیلاژ خوراک کامل ذرت نیز بین این دو قرار گرفت. از ساعت 3 تا زمان بعدی (ساعت 6) تولید نیتروژن آمونیاکی روند کاهشی نشان داد، هرچند که این کاهش برای سیلاژ خوراک کامل چغندر با شیب ملایم همراه بود.

نتایج آزمایش خوراک های آزمایشی بر روی گوسفندان شال نشان داد که بالاترین مقدار مصرف اختیاری ماده خشک و ماده آلی مربوط به سیلاژ خوراک کامل چغندر بود. اما از نظر قابلیت هضم مواد مغذی، سیلاژ خوراک کامل ذرت ارزش بالاتری داشت، که این پدیده حاکی از بهبود ارزش غذایی خوراک کامل در طول قرار داشتن در سیلو می باشد. افزایش قابلیت هضم مواد مغذی در سیلاژ خوراک کامل ذرت نسبت به حالت سیلو نشده همین جیره یک مزیت محسوب می شود و به عنوان تیمار برتر معرفی و استفاده از آن توصیه می شود. در مواردی که چغندر علوفه ای در دسترس باشد نیز تهیه و مصرف سیلاژ خوراک کامل بر پایه چغندر علوفه ای توصیه می شود.