تحلیل زمانی و مکانی تغییرات کیفی آب زیرزمینی دشت فرادنبه و ارزیابی قابلیت استفاده از آن در مصارف کشاورزی طی سال های 1398-1370

امروزه با توجه به محدود بودن منابع آب زیرزمینی و افزایش روزافزون جمعیت و رشد کشاورزی و صنایع، بهره برداری بهینه از آبهای زیرزمینی نیازمند توجه بیشتری است. در این پژوهش به بررسی تغییرات زمانی و مکانی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت فرادنبه واقع در استان چهارمحال و بختیاری و قابلیت آن برای استفاده در مصارف کشاورزی پرداخته شده است.

بدین منظور، از سری زمانی متغیرهای کیفی برداشت شده از 7 ایستگاه نمونه برداری (شامل 6 چاه و یک چشمه) در سطح دشت فرادنبه در طی دوره آماری 29 ساله (1398-1370) استفاده شد. روند تغییرات متغیرهای کیفی آب زیرزمینی این دشت با استفاده از آزمون ناپارامتری مان-کندال اصلاح شده (پس از حذف کامل اثر خودهمبستگی) مورد بررسی قرار گرفت. همچنین برای هر سری زمانی، شیب خط روند با استفاده از تخمین گر شیب Sen محاسبه شد. به منظور ترسیم نقشه های پهنه بندی متغیرهای کیفی از روش Kriging در محیط نرم افزار Arc GIS استفاده شد. در نهایت، قابلیت استفاده آب زیرزمینی دشت فرادنبه برای مصارف کشاورزی با استفاده از دیاگرام USSL مورد بررسی قرار گرفت.

مقایسه نقشه های پهنه بندی متغیرهای کیفی نشان داد که کیفیت آب زیرزمینی این دشت طی سال های اخیر به خصوص در بخش های مرکزی دشت کاهش یافته است. همچنین نتایج حاصل از دیاگرام USSL حاکی از کاهش کیفیت آب زیرزمینی برای مصارف کشاورزی می باشد.

با توجه به گسترش اراضی کشاورزی در این دشت، استفاده بی رویه از منابع آب زیرزمینی، کودها و سموم شیمیایی می تواند منابع آبی موجود در منطقه را از نظر کمی و کیفی در معرض تهدیدی جدی قرار دهد. همچنین استفاده از پساب های صنعتی و شهری برای آبیاری به دلیل ایجاد تغییرات نامطلوب بر خاک و احتمال نشت این آلاینده ها به آب زیرزمینی، بخصوص در مناطق مرکزی دشت، می تواند در درازمدت اثرات نامطلوبی را بر چرخه حیات این منطقه داشته باشد.