طراحی و توسعه ابزار سنجش ظرفیت مالی در سالمندان ایرانی: یک مطالعه مقدماتی

توانایی مدیریت مسایل مالی یک ساختار چندبعدی است که طیف وسیعی از فعالیت های قضاوتی، ادراکی و عمل گرایانه از پایه ترین توانایی ها تا پیچیده ترین آن ها را دربر می گیرد. کاهش توانمندی های شناختی و از دست دادن توانایی های مدیریت مسایل مالی در جمعیت سالمندان باعث به وجود آمدن مشکلاتی در افراد، خانواده هایشان و جامعه می شود. مطالعه حاضر با هدف طراحی و توسعه ابزار سنجش ظرفیت مالی در سالمندان ایرانی انجام شده است.

این مطالعه برای طراحی ابزار از استراتژی والتز (شامل4 مرحله) استفاده کرده است که بدین شرح است:تعیین اهداف ابزار: شناسایی ابزارهای موجود برای سنجش توانایی امور مالی، انتخاب مدل مفهومی؛ تدوین یک طرح اولیه؛ سازه مقیاس: شامل به کارگیری فرایندها، مجموعه گویه ها و قوانین نمره گذاری ابزار می شود. جهت بررسی و تعیین روایی گزاره ها در این مطالعه مقدماتی از روش روایی صوری و روایی محتوا استفاده شد. 

جهت سنجش توانایی امور مالی، 11 ابزار همراه با یک ابزار بر پایه وب شناسایی شد. پرسش نامه شامل 9 حیطه اصلی و 27 حیطه فرعی و دربر گیرنده 65 گویه طبق نظر پنل خبرگان طراحی شد. پرسش نامه از طریق یک مصاحبه نیمه ساختاریافته به وسیله یک فرد متخصص تکمیل شد. ارزیابی ظرفیت مالی سالمند در هر حیطه برحسب قضاوت بالینگر به گزاره های (دارد-ندارد-غیر قابل ارزیابی) صورت گرفت. با تدوین دستورالعمل راهنمای ارزیاب، نحوه نمره گذاری گویه ها، پاسخ های قابل پذیرش و یا غیر قابل پذیرش و نیز غیر قابل ارزیابی شرح داده شد. در این مطالعه نسبت روایی محتوا کل 0/57 و شاخص روایی محتوا کل 0/83 محاسبه شد.

این ابزار با رویکرد ارزیابی گسترده تر و باتوجه به نیمه ساختاریافته بودن آن به قضاوت همگون تر بالینگران کمک می کند تا افراد سالمندی را که دیگر قادر به مدیریت امور مالی خود در چارچوب منحصر به فرد خود نیستند، با دقت بیشتری شناسایی کند. همچنین باعث سطح بندی و طیف بندی کردن صلاحیت مالی فرد سالمند می شود.