ارزیابی ایمنی لرزه ای خانه های تاریخی شهر تبریز مطابق دستورالعمل های DPCM ایتالیا، مورد مطالعاتی: خانه علی مسیو

هر ساله چندین بنای تاریخی به دلیل بلایای طبیعی از جمله زلزله در معرض خطر آسیب قرار می گیرند. حیاتی ترین اقدام قبل از تقویت و مرمت بناهای تاریخی، ارزیابی ایمنی لرزه ای آن ها جهت شناسایی ضعف های موجود است. ایتالیا از اولین کشور هایی است که به منظور ارزیابی بناهای تاریخی دستورالعملی اختصاصی تحت عنوان «دستورالعمل های ایتالیا جهت ارزیابی و کاهش خطر لرزه ای» (DPCM) منتشر کرده است. این دستورالعمل شامل سه سطح ارزیابی است و همچنین برای سه دسته از بناهای مختلف کاربرد دارد. نتایج محاسبات دستی این دستورالعمل (سطح اول) در کوتاه ترین زمان ممکن می تواند وضعیت کلی بنا را جهت انجام فعالیت های مرمتی نشان دهد. در کشور ما ایران، چنین دستورالعملی درخصوص بناهای تاریخی موجود نیست، بنابراین در این مطالعه پژوهشی جهت اعلام نیاز به توسعه ی دستورالعملی جهت ارزیابی بناهای تاریخی در ایران، وضعیت ایمنی خانه تاریخی علی مسیو شهر تبریز در حالت حد نهایی (SLU)و حالت حد آسیب پذیری (SLD) بر اساس محاسبات دستی و محاسبات عددی پیشنهاد شده در دستورالعمل DPCM ایتالیا مورد بررسی قرار گرفت. آنالیز پوش آور بنا (مدل سازی عددی) بر اساس مدل سازی سه بعدی به روش قاب معادل در نرم افزار 3MURI.13 انجام شد. براساس یافته های حاصل از هر دو سطح ارزیابی، مقایسه بین نتایج به دست آمده انجام شد. در نتیجه، داده های حاصله از هر دو سطح ارزیابی خانه تاریخی علی مسیو نشان داد که این بنا در حالت حد نهایی ایمن نمی باشد، اما در حالت حد آسیب پذیری ایمنی مناسبی را نشان می دهد. علاوه بر این، نکته قابل توجه نتایج به دست آمده این بود که محاسبات دستی ارایه شده در دستورالعمل ایتالیا محافظه کارانه تر عمل می کند به دلیل این که مقدار شاخص ایمنی و مقاومت برشی بناها را کم تر از مقادیر به دست آمده از محاسبات عددی ارایه می دهد. اما این نکته قابل ذکر است که روشی مفید و کاربردی پیش از انجام فعالیت های مرمتی است.