مطالعه برخی جنبه های زیست شناسی تولید مثل ماهی کلمه(Rutilus caspicus Yakovlev, 1870) در سواحل جنوب شرقی دریای خزر

در این مطالعه برخی جنبه های زیست شناسی تولیدمثل ماهی کلمه خزری صید شده به وسیله تورهای پره در طول سواحل جنوبی دریای خزر در دوره زمانی 1400-1398 مورد بررسی قرار گرفت. از مجموع 317 نمونه ماهی صید شده (144 عدد نر و 173 عدد ماده) نسبت جنسی نر به ماده 2/1:1 به دست آمد که از نظر آماری با نسبت مورد انتظار 1:1 معنی دار نبود (05/0p>). میانگین طول چنگالی (انحراف معیار±) 63/2 ± 6/15 (با دامنه 5/25-6/10) سانتی متر برای جنس نر و 70/3 ± 7/18 (با دامنه 5/32-3/11) سانتی متر برای جنس ماده به دست آمد. دامنه و میانگین وزن برای جنس نر به ترتیب 214-18 و 20/36 ± 7/60 گرم و برای جنس ماده به ترتیب 502-22 و 76/74 ± 5/120 گرم محاسبه شد. حداقل، حداکثر و میانگین هماروی مطلق ماهی R. caspicus به ترتیب 6707، 51438 و 9800 ± 18773 عدد تخمک برآورد شد. میانگین هماوری نسبی نسبت به وزن کل و طول چنگالی ماهی کلمه به ترتیب 33±152 عدد تخم به ازاء گرم و 367±967 عدد تخم به ازاء سانتی متر برآورد شد. میزان هماوری مطلق ماهی کلمه با افزایش طول و وزن به ترتیب با ضرایب تعیین 62/0 و 68/0 افزایش یافت به طوری که دامنه میزان هماوری در دامنه طولی 5/15-5/14 سانتی متر برابر با 11807-6707 عدد و در دامنه 32-27 سانتی متر برابر با 42693-35813 عدد بود. نتایج نشان داد که در تمام ماه های نمونه برداری ماهیان ماده کلمه با مراحل 4 و 5 رسیدگی جنسی حضور دارند. مقدار میانگین طول (چنگالی) بلوغ جنسی (Lm50%) ماهی ماده R. caspicus 8/13 سانتی متر به دست آمد. بیش ترین مقدار شاخص گنادی (GSI) در جنس نر در ماه بهمن با مقدار 08/7 و در جنس ماده در اسفند با مقدار 06/16 مشاهده شد که در جنس اخیر در فروردین مقدار این شاخص به 96/15 کاهش یافت. با توجه به این که اوج مقدار GSI و درصد بالای مرحله 5 رسیدگی جنسی ماهی R. caspicus در اسفند و فروردین است، می توان صید این گونه در این دوره زمانی را ممنوع اعلام کرد.