بازنمایی و برساخت حقوق کودکان در ادبیات داستانی ایران 1320-1285

آشنایی ایرانیان با ساختارهای سیاسی و اجتماعی غرب زمینه ساز شکل گیری اندیشه های متجددانه در ایران گردید؛ نخستین نمونه بارز آن را در مشروطه ایرانی می توان مشاهده کرد. شکل گیری نظام مشروطه باعث شد تا در زمینه های فرهنگی اجتماعی نیز همانند حوزه سیاسی، تغییراتی به وجود آید؛ توجه به مسایلی چون حقوق شهروندی، حقوق زنان و حقوق کودکان از جمله آن هستند.

پژوهش حاضر به روش کیفی با استفاده از تکنیک تحلیل محتوا گردآوری شده است.

بررسی منابع داستانی در دوگانه بازنمایی و برساخت حقوق کودکان در ادبیات داستانی از دوره مشروطه (1285 ش.) تا پایان دوره پهلوی اول (1320 ش.) نشان می دهد که پس از مشروطه و هم زمان با شکل گیری دولت مدرن در ایران، برخی سیاستگذاری های اجتماعی محدود در رابطه با حقوق کودکان نیز صورت پذیرفته است. در ادبیات داستانی این دوره در رابطه با حقوق کودکان، سه موضوع بازماندن از تحصیل، کودک همسری و کودکان طلاق بیشترین ضریب توجه را داشته اند. همچنین در برساخت کودکی نیز کودکی برخوردار از حقوق اجتماعی معرفی شده است که ضمن برخورداری از آموزش مدرن، در دوران کودکی، کودکی را تجربه نماید.

بازنمایی تبعیض ها در خصوص حقوق کودکان در این متون داستانی و طرح بحث برساخت حقوق کودکان پس از آن، باعث ایجاد فهم اجتماعی در رابطه با حقوق کودکان در جامعه ایران شده است. گسترش این فهم اجتماعی نقشی مهم در سیاستگذاری های اجتماعی در خصوص حقوق کودکان در ایران سال های 1285 تا 1320 داشته است.