مطالعه برون دادهای علمی پژوهشگران افغانستانی نمایه شده در پایگاه اطلاعاتی اسکوپوس تا پیش از ظهور مجدد طالبان با تاکید بر روابط هم تالیفی

اشتراک منابع و امکانات، استفاده از تجربه های یکدیگر و امکان پذیرکردن پژوهش های میان رشته ای از مزایای هم تالیفی است. هدف پژوهش حاضر، بررسی وضعیت هم تالیفی تولیدات علمی پژوهشگران افغانستانی به منظور برنامه ریزی برای گسترش همکاری ها و جذب این پژوهشگران در کشورهای مقصد مهاجرت به خصوص ایران است.

در این پژوهش، با رویکرد کمی، 2732 مقاله ی ثبت شده در اسکوپوس که حداقل یک نویسنده ی افغانستانی داشته اند، از ابتدای نمایه شدن در اسکوپوس تا سپتامبر 2021 مطالعه شده است. برای تحلیل داده ها از روش های آماری و تحلیل شبکه هم تالیفی ها با استفاده از زبان پایتون 3 و نرم افزارهای VOSviewer 1.6.17 و Gephi 0.9.2 استفاده شده است.

بیشترین برون دادهای علمی پژوهشگران افغانستانی با 40/41% به نوشته های حوزه ی پزشکی اختصاص دارد. سایر حوزه های علمی با اختلاف زیاد به ترتیب علوم اجتماعی (15/67%)، علوم زیستی (11/16%) و مهندسی (10/94%) هستند. در شبکه ی هم تالیفی پژوهشگران افغانستانی و همکارانشان 13,379 گره (محقق) و 2,511,879 یال (رابطه هم تالیفی) وزن دار دیده شد و پژوهشگران افغانستانی بیشترین همکاری ها را با پژوهشگران کشور آمریکا داشتند و ایران به رغم نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی در رتبه چهارم همکاران پس از آمریکا، انگلستان و هند جای دارد.

هم تالیفی در بین پژوهشگران حوزه های علمی مختلف متفاوت بوده است. میانه تعداد نویسندگان هر مقاله در دندان پزشکی، بیوشیمی و سایر حوزه های نزدیک به پزشکی و علوم پایه حدود سه برابر حوزه های نظری مانند علوم اجتماعی، هنر و علوم انسانی به دست آمد.