تیپولوژی راهبردهای مراقبت از رفتارهای پرخطر بر حسب وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده

مصرف مشروبات الکلی، دخانیات، مواد مخدر، داشتن روابط جنسی ناایمن و خشونت، رفتارهای پرخطری هستند که تهدیدی جدی برای سلامت عمومی و فردی محسوب می شوند با این حال در برخی خانواده ها، نوجوانان به این رفتارها گرایش داشته و یا سطوحی از رفتارهای پرخطر را تجربه کرده اند؛ اما والدین به وسیله راهبردهای مراقبتی، برای پیشگیری از بروز این رفتارها، اقدام می نمایند؛ راهبردهای مراقبتی سه گانه، مداخلاتی خانواده محور هستند که نوع فرایندی(رویه ای) کارآمدترین راهبرد در مراقبت از گرایش به رفتارهای پرخطر و یا کنترل آن ها می باشد. هدف این پژوهش سنخ شناسی راهبردهای مراقبت از رفتارهای پرخطر بر حسب وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده بود.

این تحقیق یک پژوهش کمی و از لحاظ فرایند، روش جمع آوری اطلاعات و تحلیل، توصیفی-همبستگی بوده است. جامعه ی آماری شامل کلیه خانواده های شهری تبریز در سال 1401بود که طبق فرمول کوکران، 384 خانواده به روش خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. به منظور گردآوری اطلاعات از دو ابزار اندازه گیری (چک لیست راهبردهای مراقبت از رفتارهای پرخطر و پرسشنامه وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده) استفاده شد. برای بررسی  روابط متغیرها از آزمون آنالیز واریانس یک طرفه (F) و رگرسیون خطی با SPSS 26 استفاده گردید.

یافته ها نشان داد میانگین راهبردهای مراقبت از رفتارهای پرخطر براساس وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده بطور معناداری متفاوت است و  طبقات اقتصادی-اجتماعی بالا نسبت به  طبقات پایین تر راهبرد مناسب تر(کارآمد، فرایندی یا رویه ای) را برای مراقبت از فرزندان در برابر رفتارهای پرخطر اتخاذ می نمایند.

خانواده های دارای وضعیت اجتماعی-اقتصادی متوسط و پایین(که درصد بالایی از خانواده ها را شامل می شود) به نسبت بیشتری راهبردهای مراقبتی غیرموثر(ناکارآمد و دفعتی) را جهت پیشگیری از گرایش به رفتارهای پرخطر و یا کنترل آن ها به کارمی بندند؛ به منظور ارتقای سلامت عمومی جامعه و کاستن بار بیماری ها، اتخاذ سیاست ها و اجرای برنامه های فرهنگی-آموزشی پیشگیری محور جهت تبدیل راهبردهای مراقبتی ناکارآمد به فرایندی(رویه ای) ضروری می نماید.