تحلیل الغای قرارداد مرزی اروند رود از سوی ایران (1348 ش / 1969 م)

سرحدات آبی مرزی ایران در خوزستان همواره یکی از مناطق پر تنش و مورد اختلاف با دولت عراق بوده است. هدف از نگارش این مقاله، تحلیل الغای قرارداد مرزی اروند رود از سوی ایران در 1348 ش / 1969 م، می باشد.

روش تحقیق: 

روش تحقیق تاریخی تحلیلی و شیوه کتابخانه ای « Library research» در یک فرآیند گام به گام برای جمع آوری اطلاعات پس از بررسی کلمات کلیدی، جمع آوری منابع بخصوص اسناد آرشیوی، یادداشت برداری به تجزیه وتحلیل داده ها پرداخته است.

در سال 1914 که عراق بخشی از امپراتوری عثمانی محسوب می گردید، عهدنامه ناعادلانه تحدید حدود مرزی با تاکید بر رودخانه اروندرود بر دولت ناتوان قاجاریه تحمیل گشت. با ظهور دولت پهلوی اول، قرارداد مرزی جدیدی با دولت عراق در 13 تیر 1316 / 4 ژوییه 1937 منعقد گردید. بااین حال، قرارداد 1316 نتوانست خواسته قانونی ایران بر اساس خط تالوگ را تامین نماید. از دهه 30 ش/50 م اختلافات مرزی دو کشور افزایش یافت که در دهه 40 ش/60 م به اوج خود رسید و در سال 1348/ 1969 به الغای قرارداد 1316 از سوی ایران منتهی گردید.

نتیجه گرفته می شود که مجموعه ای از عوامل به هم پیوسته و مکمل سیاسی، اقتصادی، نظامی، حقوقی، پیوندهای دیپلماتیک و تحولات بین الملل در منطقه خاورمیانه موجب شکل گیری بحران، استمرار تنش های میان تهران و بغداد و درنهایت ابطال این قرارداد گردید.