مطالعه آلودگی های باکتریایی برخی آثار مکتوب نفیس مرکز اسناد آستان قدس رضوی

تجزیه زیستی مواد آلی در چرخه عناصر، بسیار با اهمیت است؛ اما در مورد آثار موزه ای و آرشیوی، این تجزیه که به آن فرسودگی زیستی گفته می شود، موجب از دست رفتن اطلاعات با ارزشی می شود، که محققین به دنبال کاهش این آسیب ها هستند. هدف از این پژوهش بررسی آسیب شناسی باکتریایی برخی نسخ نفیس خطی نگهداری شده در مرکز اسناد آستان قدس رضوی مشهد بود. در این مطالعه با استفاده از روش های کلاسیک و مولکولی، آلودگی های باکتریایی پنج اثر نفیس بررسی گردید. نمونه برداری با استفاده از سه روش سوآب مستقیم، سوآب مرطوب شده در سرم فیزیولوژی و غشاء نیتروسلولز انجام شد. آلودگی باکتریایی هوای مخزن با استفاده از روش پلیت باز انجام گردید. در مجموع 72 سویه باکتریایی جداسازی شد که از میان آن ها 28 سویه با روش مولکولی شناسایی شدند که غالب آنها مربوط به شاخه Firmicutes بودند. باکتری Bacillus atrophaeus با 6/38% فراوانی، دارای بالاترین پراکندگی بود. گونه های باکتریاییStaphylococcus hominis و B. altitudinis تنها در نمونه های مربوط به هوا جداسازی شدند. جامعه میکروبی کتب و هوا 53% شباهت نشان دادند، که نشان دهنده منبع احتمالی آلودگی میکروبی با منشا هوا می باشد. حضور باکتری های مشابه (5/23%) در هوای اتاق بافری و هوای مخزن تایید کننده این مسیله بود. نتایج حاصل از این پژوهش، حضور باکتری ها را در بسترهای کاغذی و چرمی کتب مطالعه شده به خوبی نشان می دهد و از طرفی شناخت آلاینده های باکتریایی هوا، کمک به بهبود روش های تهویه مخازن و کتابخانه ها می نماید. شناخت این عوامل به انتخاب روش های کارآمد حفاظت و مرمت آثار مکتوب کمک شایانی خواهد نمود.