قاضی همچون نگهبان حق ها؛ جستاری درباره رویکرد حق محور به کنشگری قضایی

دو تصور از نقش قاضی در جامعه سیاسی را می توان در تقابل با هم نهاد: قاضی کنشگر و قاضی خوددار. قاضی کنشگر از منصب قضا فرصتی برای تحقق آرمان های اجتماعی مانند پاسداری از حق های مردم و عدالت اجتماعی می سازد. در مقابل، قاضی خوددار تا حد ممکن می کوشد با رویکرد متن گرایانه قانون را اعمال کند و از کنشگری در جهت تحقق آرمان های اجتماعی بپرهیزد. مقاله پیش رو چهارچوبی نظری برای فهم کنشگری قضایی مهیا می کند. کنشگری قضایی، مخاطراتی مهم دارد و ممکن است به ارزش های مهم حقوقی مانند تفکیک قوا و دموکراسی لطمه برساند. با این همه، مقاله استدلال می کند تحت شرایطی می توان از قسمی کنشگری قضایی مشروع سخن گفت. به این منظور، ناگزیریم درباره جهت کنشگری و زمینه سیاسی آن بیندیشیم. در نهایت، مقاله با روش هنجاری نشان می دهد که موجه است قاضیان با رعایت موازین در برابر «جنگ قانون گذار علیه حکومت قانون» بایستند و کنشگرانه از حق های مردم پاسداری کنند.