عوامل موثر بر مطالعه زدگی دانش آموزان - رویکرد فراترکیب

در حالی که فرهنگ مطالعه باید به عنوان یک عنصر اصلی در یادگیری، والاترین جایگاه را در میان دانش آموزان دارا باشد اما متاسفانه به دلایل گوناگونی، مطالعه از چنین موقعیتی برخوردار نشده و امروزه، عادت به مطالعه اهمیت خود را در میان دانش آموزان از دست داده است. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر بر مطالعه زدگی دانش آموزان بود. بر این اساس، این پژوهش با روش کیفی و رویکرد فراترکیب انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مقالات و اسناد خارجی از سال 2002 تا 2022 و فارسی از سال 1381 تا 1401 بود که از بین 263 مقاله که با معیارهای شمول پژوهش همخوانی داشتند، 88 مقاله به عنوان مقالات نهایی انتخاب شدند. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام گرفت و 40 مضمون پایه در 4 مضمون سازمان دهنده «عوامل فردی» (اعتیاد به اینترنت و استفاده از فضای مجازی، تماشای تلویزیون، نداشتن آگاهی از فواید مطالعه و...)، «عوامل خانوادگی» (تحصیلات پایین والدین، نداشتن کتابخانه خانگی و...)، «عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی» (ناتوانی مالی در خرید کتاب برای مطالعه، محیط و فضای نامناسب مطالعه و...) و «عوامل نظام آموزشی» حجم زیاد کتب و تکالیف درسی، پژوهش محور نبودن تکالیف محوله به دانش آموزان و...) به عنوان عوامل موثر بر مطالعه زدگی دانش آموزان شناسایی شدند. با توجه به شبکه مضامین به دست آمده از عوامل مطالعه زدگی شناسایی شده، مسیولان آموزش و پرورش می توانند با برنامه ریزی بهتر و برنامه عملیاتی مناسب برای حذف و کاهش اثر عوامل شناسایی شده و بهبود وضعیت مطالعه دانش آموزان اقدامات لازم را انجام دهند.