مهدویت در تفاسیر اهل سنت

قرآن معجزه الهی است که برای هدایت بشریت نازل شده است. عالمان جهان اسلام برای توضیح و تبیین این آیات تلاش های فراوانی کرده اند. کتب تفسیری ابزار کشف دیدگاه این عالمان درباره مسایل دینی است. قصد داریم در این نوشتار با بررسی کلی تفاسیر اهل سنت دیدگاه آنان را درباره «مهدویت» بیان کنیم. اندیشه اهل سنت درباره مهدویت در کتب مختلف تبیین شده است؛ ولی برداشت غالب از آن ها، این است که همه اهل سنت روایات مهدویت را پذیرفته اند؛ اما این نکته در تفاسیر بررسی نشده است که آیا همه مفسرین اهل سنت، روایات تفسیری مهدویت را قبول دارند؟ مفسران اهل سنت در ضمن بیان فهم خود از آیات قرآن، عقاید خویش را نیز تبیین کرده اند؛ ازاین رو واکاوی تفاسیر آنان با رویکرد مهدوی، نقشی مهم در فهمیدن عقاید آنان درباره این آموزه دارد. اکثر مفسران اهل سنت اصل مهدویت را پذیرفته اند و این موضوع را در ضمن آیاتی با نقل روایات یا در تحلیل و بررسی های خود بیان کرده اند. متن تفاسیر قرون اولیه نقل محور است و تحلیل در آن ها دیده نمی شود؛ ولی در تفاسیر قرن های اخیر می توان تحلیل درباره مهدویت را نیز دید؛ اما تعدادی از تفاسیر هستند که تحت تاثیر انکار احادیث مهدوی، احادیث ذیل آیات را ضعیف شمرده اند؛ اما مهم این است که می توان اصل مهدویت را به صورت متواتر در این منابع دید.