کشف تقلب صورتهای مالی: قیاس توانایی مدل های مبتنی بر متغیرهای حسابداری

یکی از راه های مهار تحریف صورتهای مالی، تشخیص زود هنگام آن است تا بتوان اقدامات پیشگیرانه اعمال کرد. پژوهش حاضر با هدف بررسی توانایی دو مدل پیش بینی تحریف مبتنی بر صورتهای مالی شامل مدل M-SCORE بنیش و F-SCORE دچو و سنجش میزان دقت آن ها، اطلاعات صورتهای مالی 164 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را بین سال های 1394 تا 1398 مورد مطالعه قرار می دهد. با توجه به نتایج، دقت معیار F-SCORE دچو، در تشخیص شرکتهای دارای احتمال دستکاری و غیر آن، بیش از 70 است که بیانگر توانایی متوسط مدل مذکور در تشخیص تقلب است. همچنین توانایی معیار فوق الذکر با 73.17 درصد در تشخیص تقلب از مدل بنیش با 69.51 درصد بالاتر است. از حیث خطای تشخیص نیز، خطای نوع I و II که به ترتیب بیانگر خطای کارایی و اثربخشی مدل است، در مدل دچو و همکاران (2011) به مراتب کمتر از مدل بنیش است. بنابراین، می توان نتیجه گرفت که معیار F-SCORE دچو در موارد تشخیص احتمال دستکاری در صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در فاصله سالهای 1394 تا 1398 بهتر عمل کرده است.