ارتباط سلامت معنوی و پایبندی دینی با اضطراب و افسردگی در مبتلایان بیماری قلبی کرونری مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان فاطمه زهرا (س) ساری در سال 1400 و 1401

اضطراب و افسردگی از تعیین کننده های پیش آگهی بیماری عروق کرونری (CAD) می باشند. سلامت معنوی و پایبندی دینی بر سلامت روان افراد اثرگذار است. با توجه به محدودیت های مطالعات مشابه قبلی در تفاوت ویژگی های دموگرافیک شرکت کنندگان با بیماران CAD ضروری بود که این پژوهش ها در بیماران قلبی کرونری تکرار شوند. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت سلامت معنوی و پایبندی دینی و ارتباط آن ها با اضطراب و افسردگی در بیماران عروق کرونری مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان فاطمه زهرا (س) (مرکز قلب مازندران) در سال1400 و 1401 انجام پذیرفت.

در این پژوهش توصیفی- تحلیلی مقطعی، 159 بیمار قلبی و CAD مراجعه کننده به درمانگاه بیمارستان فاطمه زهرا (س) (مرکز قلب مازندران) به روش نمونه گیری آسان و در دسترس انتخاب شدند. متغیرهای جمعیت شناختی و سلامت شامل سن، جنسیت، وضعیت تاهل، سطح تحصیلات، وضعیت شغلی و سابقه بیماری های روانپزشکی و سوءمصرف مواد به وسیله فرم گردآوری اطلاعات اندازه گیری شدند. به پرسشنامه های مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستان (HADS) (با روایی در مولفه اضطراب 21/32= 260t و افسردگی 23/41= 260t و پایایی در مولفه اضطراب 0/75=r و افسردگی 0/71=r)، مقیاس عمل به باورهای دینی (معبد) (پایایی تایید شده با ضریب آلفای کرونباخ 0/91 و ضریب روایی وابسته به 0/89) پاسخ دادند. داده های مطالعه با کمک نرم افزار آماری Stata 14 در سطح معنی داری p<0/05 تجزیه و تحلیل شدند. جهت مقایسه نمرات کمی بین گروه های مطالعه از آزمون های Independent T-Test و ANOVA و برای مقایسه درصد فراوانی متغیرهای کیفی بین گروه ها از آزمون مجذور کای استفاده شد. ارتباط بین متغیرهای مطالعه با آزمون همبستگی ضریب همبستگی پیرسون سنجیده شد.

میانگین سنی شرکت کنندگان 0/14±57/82 بوده و 33/33 درصد نمونه را مردان تشکیل دادند. نمره پایبندی دینی شرکت کنندگان در بازه 10-97 و با میانگین 19/10±63/73 (سطح پایبندی بالا) بود. 23 درصد شرکت کنندگان پایبندی دینی پایین و 77 درصد پایبندی دینی بالا داشتند. نمره سلامت مذهبی شرکت کننده ها در بازه 34-60 و با میانگین 6/38±55/28 و نمره سلامت وجودی شرکت کنند ه ها در بازه 13-60 و با میانگین 11/24±43/07 بود. هم چنین نمره سلامت معنوی شرکت کننده ها با بازه 54-120 و با میانگین 14/54±98/35 در سطح متوسط بود. 51 درصد شرکت کنندگان سلامت معنوی متوسط و 49 درصد سلامت معنوی بالا داشته اند. نمره اضطراب بیمارستانی شرکت کنندگان در بازه 0-21 و با میانگین 23/8±67/5 (در سطح اضطراب خفیف) بوده است. 2/44 درصد شرکت کنندگان فاقد اضطراب، 16 درصد اضطراب خفیف، 19/2 درصد متوسط و 20/5درصد اضطراب شدید داشتند. نمره افسردگی بیمارستانی شرکت کنندگان در بازه 0-21 و با میانگین 5/06±7/35 (در سطح افسردگی خفیف) بود. 46/4 درصد شرکت کنندگان فاقد افسردگی، 14/6 درصد افسردگی خفیف، 12/1 درصد متوسط و 26/7 درصد افسردگی شدید داشتند. ارتباط منفی بین شدت سلامت معنوی با شدت افسردگی با ضریب پیرسون 0/62- (0/001<p) و شدت اضطراب (0/48-، 0/001<p) یافت شد.  ارتباط بین شدت پایبندی دینی با شدت اضطراب (0/87=P) و شدت افسردگی (0/12=P) معنی دار نبود.

باتوجه به کاهش نمرات اضطراب و افسردگی درنمونه های با نمره سلامت معنوی بالاتر، توصیه می شود تمرکز بیش تری بر ارتقای سطح سلامت معنوی بیماران CAD از سوی کارکنان پزشکی صورت پذیرد و هم چنین برنامه های آموزشی گروهی و برنامه های آموزشی خود مراقبتی معنوی پس از ترخیص پیگیری شود. وجود جلسات روان درمانی با رویکرد معنوی نیز می تواند مفید باشد.