میره و پیوند آن با جوانمردان و عیاران

در باب «بوف و زاغ» در کلیله و دمنه، داستانی بدین مضمون آمده است که درودگری را در سرندیب زنی بسیار زیبا بود. آن زن و همسایه وی را الفتی پدید آمد و خویشان درودگر وی را از ماجرا با خبر ساختند. درودگر آزمون گفته آنان را تدبیری اندیشید و وانمود کرد که عزم سفر دارد و زن را وداع کرد وچون او برفت زن میره را بیاگاهنید و میعاد آمدن قرار داد و درودگر بیگاهی از راه نبهره در خانه رفت. میره قوم را آنجا دید...)کلیله و دمنه، ص (218استاد مجتبی مینوی، در حاشیه کلیله و دمنه چاپ خود، از فحوای عبارت معنی «معشوق» و «فاسق» را برای میره استنباط کرده و آورده است:صریح و واضح است که به معنی معشوق و فاسق است... در کتب لغت این معنی ذکر نشده است. (همان جا)هدف این مقاله کوشش در نشان دادن مطابقت نتایج ریشه شناسی و کارکردهای اجتماعی این واژه با آن معنایی است که استاد مینوی حدس زده اند.
میره در زمره واژه های بسیار کهنی است که با نهادی اجتماعی و سازمان یافته پیوند داشته و در کارکردهای گوناگون وابسته به این نهاد در متون از آن نشانه هایی بر جای مانده است. این واژه نخست به صورت maryan-ni به مردانی جنگی اطلاق می شد که در خدمت پادشاه میتانی در بین النهرین بوده اند)ویدنگرن 1378، ص (12. این واژه با لغت هندی کهن máryah- و اوستایی mairya- به معنی تحت اللفظی «مرد جوان» هم ریشه است.