مطالعه اپیدمیولوژیکی علایم تنفسی ناشی از تماس استنشاقی با گرد و غبار تالک در کارکنان یکی از کارخانه های لاستیک سازی شیراز 1384

پودر تالک به عنوان یک ماده ضدچسبندگی در صنایع لاستیک سازی به فراوانی استفاده می شود؛ با این حال، اثرات تماس استنشاقی با این ماده و ماهیت این اثرات بر روی سیستم تنفسی، به دقت مورد مطالعه قرار نگرفته است. بنابراین هدف از مطالعه حاضر ارزیابی و تشخیص ماهیت عوارض ریوی ناشی از مواجهه استنشاقی با این ماده شیمیایی در کارکنان کارخانه های لاستیک سازی می باشد.

مطالعه حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است. 97 نفر کارگر که به اقتضای شغل در معرض تماس با پودر تالک بودند، به روش نمونه برداری طبقه بندی شده، و 110 نفر از کارکنان فاقد پیشینه تماس با این ماده به عنوان گروه مرجع به طور تصادفی از میان کارکنان یکی از کارخانه های لاستیک سازی شیراز در سال 1384 انتخاب شدند. برای تمام افراد، فرم پرسشنامه تنفسی استاندارد تکمیل گردید و برای انجام رادیوگرافی ریه به یکی از مراکز درمانی اعزام شدند. همچنین آزمون عملکرد ریوی قبل از شروع کار انجام گرفت. در مورد کارگران مواجهه یافته، این آزمون پس از پایان شیفت کاری آنها نیز تکرار گردید. سپس، جهت بررسی میزان مواجهه با پودر تالک، غلظت قابل تنفس و قابل استنشاق این ماده در نواحی پر گرد و غبار کارخانه، اندازه گیری شد. تحلیل داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون های تی دانشجویی و زوجی، مجذورکای و رگرسیون خطی و لجستیک انجام گرفت.

میانگین و انحراف معیار سن، وزن، قد و طول مدت مواجهه با پودر تالک برای افراد مواجهه یافته به ترتیب؛ 6.75±35.8 سال، 9.2±73.1 کیلوگرم، 5.9±173.2سانتی متر و 5.3±11.79 سال بود. مقادیر نظیر برای افراد گروه مرجع به ترتیب؛ 6.87±36.1 سال، 8.1±73.36 کیلوگرم، 5.7±172.2 سانتی متر و بدون مواجهه بودند. غلظت پودر تالک قابل تنفس و قابل استنشاق به ترتیب؛ 23.52±41.8 میلی گرم بر مترمکعب و 8.04±19.8 میلی گرم بر مترمکعب برآورد گردید. شیوع علایم تنفسی به طور معنی داری در گروه مواجهه یافته بیشتر بود. نتایج رادیوگرافی کارگران مواجهه یافته شواهدی دال بر وجود یک ضایعه التهابی مزمن را نشان داد. نتایج آزمون عملکرد ریوی نشان داد که مواجهه با این ماده باعث کاهش معنی داری در میانگین پارامترهای ظرفیت حیاتی، ظرفیت حیاتی سریع، ظرفیت حیاتی سریع در ثانیه اول، اوج جریان بازدمی و جریان بازدمی در نقطه میانی می شود. علاوه بر این، با افزایش سابقه تماس، مقادیر ظرفیت حیاتی، ظرفیت حیاتی سریع و ظرفیت حیاتی سریع در ثانیه اول کاهش می یابد. تماس حاد با پودر تالک نیز کاهش معنی دار میانگین پارامترهای ظرفیت حیاتی، ظرفیت حیاتی سریع و ظرفیت حیاتی سریع در ثانیه اول در پایان شیفت کاری را به همراه داشت.

نتایج نشان داد که تماس استنشاقی طولانی مدت با پودر تالک عامل خطری برای بروز بیماری های مزمن ریوی است که باعث اختلالات انسدادی، اختلالات محدود کننده و بینابینی ریه می شود، به علاوه این ماده اثرات حاد و آلرژیک بر عملکرد ریوی نیز به جای می گذارد.