تاثیر کلسیم غذایی بر وزن، درصد چربی لاشه و اندازه آدیپوسیت ها در موش صحرایی نر

کلسیم یکی از ریزمغذی ها است که به دلیل اثرات احتمالی بر وزن و چاقی مورد توجه قرار گرفته است و مکانیسمهای متعددی از جمله کاهش لیپوژنز و افزایش لیپولیز در نتیجه کاهش هورمون پاراتیروئید برای این اثر پیشنهاد شده است. این پژوهش با هدف تعیین تاثیر کلسیم غذایی بدون استفاده از لبنیات بر وزن، درصد چربی لاشه و اندازه آدیپوسیت ها در موش های صحرایی نر طراحی و اجرا شده است.

این مطالعه تجربی در دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران در سال 1384 انجام شد. 48 سر موش صحرایی اسپراگ - دالی، 10 هفته ای به طور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند و پس از یک هفته تطابق به مدت 10 هفته تحت تاثیر رژیم های غذایی کم کلسیم (0.2 درصد وزنی)، کلسیم معمول (0.5 درصد وزنی) و کلسیم متعادل (1.2 درصد وزنی) قرار گرفتند. به جز کلسیم که از طریق کربنات کلسیم تامین شده بود، سایر اجزاء غذایی موش های صحرایی مطابق رژیم AIN – 93M بود. موش ها در دوره نوری – تاریکی 12 ساعته و دمای 25 – 22 درجه سانتی گراد نگهداری و به غذا دسترسی آزاد داشتند. در انتهای مطالعه پس از سر زدن موش های صحرایی، درصد چربی و خاکستر لاشه بر اساس ماده خشک و نیز اندازه سلول های چربی ناحیه بیضه، صفاقی و زیر پوستی در سه گروه تعیین و نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و آزمون آماری آنالیز واریانس مقایسه شدند.

بین وزن کسب شده، درصد چربی لاشه و اندازه آدیپوسیت ها در سه گروه مورد بررسی اختلاف معنی داری مشاهده نشد. غلظت سرمی هورمون پاراتیروئید درگروه دریافت کننده کلسیم بالا از گروه کلسیم متعادل و کلسیم پایین، کمتر بود (p<0.05). غلظت 25 هیدروکسی کوله کلسیفرول نیز در گروه دریافت کننده کلسیم بالا پایین تر از دو گروه دیگر بود، اما اختلاف معنی دار نبود.

یافته های این تحقیق نشان می دهد که غلظت های فیزیولوژیک کلسیم غذایی بر وزن، درصد چربی و اندازه آدیپوسیت ها در موش های صحرایی تاثیری ندارد. تفاوت غلظت سرمی هورمون پاراتیروئید در کنار درصد چربی و اندازه آدیپوسیت یکسان، فرضیه اثر کلسیم بر درصد چربی بدن از راه تغییر هورمون پاراتیروئید را رد می کند.