ویژگی های کانی شناسی دگرسانی متاسوماتیکی و شرایط تشکیل اسکارن آهن پهناو، خاورسیه رود، آذربایجان شرقی

اسکارن پهناور، در خاور سیه رود، نمونه ای شاخص از اسکارن های غنی از مگنیت است که در محل همبری توده نفوذی کوارتز-دیوریتی قولان با مشخصه گرانیتوییدی تیپ I (به سن الیگومیوسن) با سنگ های کربناتی غالبا آهکی کرتاسه بالایی تشکیل شده است. مشاهدات صحرایی و مطالعات کانی شناسی نشان می دهند اسکارن پهناور از نوع کلسیک بوده و شامل دو زون 1) درون اسکارن و 2) برون اسکارن است. برون اسکارن زون اصلی بوده و خود شامل دو زون مشخص 1) گارنت اسکارن در سمت همبری و 2) اپیدوت اسکارن با فاصله دورتر از همبری می باشد. دو مرحله کلی اسکارن زایی در پهناور تشخیص داده شد، 1) مرحله پیشرونده و 2) مرحله پسرونده. مرحله پیشرونده که در محدوده دمایی 470-550°C تشکیل شده، خود شامل دو مرحله مجزا، الف) تشکیل اسکارنویید هورنفلسی (بای متاسوماتیک) و آهک های دوباره تبلور یافته (مرمر) به صورت ایزوشیمیایی و ب) تشکیل اسکارن متاسوماتیک که در طی آن یک سری کانی های سیلیکات کلسیم بدون آب دانه متوسط تا درشت تشکیل شدند. مرحله پسرونده در دمای کمتر از 470°C شروع شده و شامل دو مرحله جداگانه است. الف) مرحله پسرونده پیشین که در آن مجموعه کانیایی سیلیکات کلسیم بدون آب تشکیل شده در مرحله پیشرونده توسط یک سری کانی های سیلیکات های کلسیم آبدار (اپیدوت، ترمولیت- اکتینولیت)، سیلیس (کوارتز)، کربنات (کلسیت) و کانی های مات (مگنتیت، هماتیت و پیریت) جانشین شده اند. مگنتیت عمدتا در طی این مرحله تشکیل شده است. ب) مرحله پسرونده پسین که در جریان آن بیشتر کانی های تشکیل شده در مراحل قبلی متحمل دگرسانی شده و به یک سری مجموعه دانه ریز شامل کلریت، کلسیت، کوارتز، هماتیت و کانی های رسی تبدیل شده اند.