ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی لاین های گندم دوروم در منطقه اصفهان

در این مطالعه صفات زراعی و صفات مرتبط با کیفیت دانه در 21 لاین گندم دوروم با استفاده از طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در منطقه اصفهان مورد ارزیابی قرار گرفت. صفات زراعی، تعداد روز تا مرحله تورم غلاف برگ پرچم، سنبله دهی،گرده افشانی و تعداد روز تا مرحله رسیدگی فیزیولوژیکی، ارتفاع گیاه، شاخص سطح برگ، زاویه برگ پرچم، سطح برگ پرچم، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد سنبلچه در سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه، عملکرد دانه و صفات مرتبط با کیفیت دانه مشتمل بر: محتوای پروتئین، درصد گلوتن تر، درصد گلوتن خشک، حجم رسوب SDS و وزن حجمی مورد اندازه گیری قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس داده ها نشان داد که لاین های مورد آزمایش از لحاظ صفات زراعی مورد مطالعه اختلاف معنی داری دارند. لاین 105 (KKV5/AIX) بیشترین مقدار عملکرد دانه (11230 کیلوگرم در هکتار) و لاین 310 (PI-40100) کمترین مقدار عملکرد دانه (4531 کیلوگرم در هکتار) را به خود اختصاص دادند. طولانی ترین مدت از زمان کاشت تا رسیدگی محصول در لاین 310 (PI-40100) به میزان 5/216 روز و کوتاهترین مدت از زمان کاشت تا رسیدگی در رقم شاهد (Shoa) به میزان 211 روز مشاهده گردید. در لاین های مورد آزمایش از نظر صفات کیفی دانه نیز اختلاف معنی دار مشاهده گردید. بیشترین محتوای پروتئین مربوط به لاین 64 (Ink/Bha/Stu) به میزان 60/16 درصد و پائین ترین محتوای پروتئین مربوط به لاین 105 (KKV5/AIX) به میزان 40/12 درصد بود. بالاترین حجم رسوب SDS (5/56 میلی لیتر) در لاین 18 (Zeina-2) مشاهده گردید و پائین ترین حد آن (10/42 میلی لیتر) مربوط به لاین 89 (Altar 84/Ald CD 68153) بود. مطالعه همبستگی صفات بیانگر ارتباط قوی بین صفات عملکرد دانه و شاخص برداشت، عملکرد بیولوژیک، سرعت رشد محصول، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بود. همبستگی بین محتوای پروتئین و عملکرد دانه منفی و با ارتفاع بوته و شاخص سطح برگ مثبت بود. حجم رسوب SDS با عملکرد رابطه معنی داری نداشت. ولی با تعداد سنبله در واحد سطح، ارتفاع گیاه، وزن هزار دانه و درصد گلوتن خشک به طور معنی داری همبستگی داشت. بر مبنای رگرسیون مرحله ای بر روی عملکرد دانه و اجزا عملکرد، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه، 9/98 درصد از تنوع عملکرد را توجیه کردند. به طور کلی و با توجه به نتایج بدست آمده لاین 10 (Korifla) با داشتن خصوصیات زراعی و کیفیت دانه مطلوب بهترین لاین در این آزمایش شناخته شد.