تاثیر برنامه مراقبت از خود بر کاهش شدت عوارض پسوریازیس

پسوریازیس یک بیماری پوستی مزمن غیرقابل پیش بینی و دارای دوره عود کنندگی است که عوارض آن باعث بروز ناتوانی و روان پریشی مبتلایان می گردد. شواهد حاکی از آن است که علاوه بر روش های درمانی، اجرای برنامه مراقبت از خود می تواند به عنوان روشی کم هزینه در کاهش عوارض این بیماری مطرح باشد. از این رو مطالعه حاضر با هدف تعیین تاثیر به کارگیری برنامه خود مراقبتی بر کاهش شدت عوارض بیماری پسوریازیس در سال 1382 درتهران انجام گرفت.
این پژوهش نیمه تجربی (قبل و بعد) بر روی 50 بیمار مبتلا انجام شد. برنامه خود مراقبتی (در حیطه های غذا، دارو، استحمام، شستشو، نوع لباس، درجه حرارت...) به صورت آموزش چهره به چهره و به صورت عملی اجرا شد. نمونه ها در طول سه ماه هر دو هفته یک بار از نظر شدت عوارض (خشکی پوست شامل ترک خوردگی و پوسته ریزی، خارش و وجود پلاک جدید) مورد بررسی قرار گرفتند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه، چک لیست خود گزارشی و چک لیست مشاهده ای با مقیاس لیکرت با همبستگی 92.5 درصد استفاده شد که روایی آن از طریق روش اعتبار محتوا تعیین شده بود. اطلاعات با استفاده از آزمون های تی زوج و ویلکاسیون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته ها نشان داد که 64 درصد از افراد مورد مطالعه مرد، 54 درصد شاغل، 72 درصد متاهل و 42 درصد با سطح سواد بالاتر از دیپلم بودند. 34 درصد دارای سن ابتلای 11 تا 20 سال با میانگین مدت زمان ابتلای 11.9 سال بودند. نتایج نشان داد که پس از مداخله میانگین شدت ترک خوردگی از 2.34 به 0.04، شدت پوسته ریزی از 4.48 به 0.5، شدت خارش از 2.5 به 0.54 و وسعت ضایعات از 81.77 به 27.33 کاهش یافت (P=0.0001). مقایسه رفتارهای مراقبت از خود قبل و پس از مداخله نیز نشان داد که میزان تمامی رفتارهای خود مراقبتی افزایش معنی داری داشته است (P=0.001).
نتایج پژوهش نشان می دهد که اجرای برنامه خود مراقبتی در کاهش شدت عوارض پوستی موثر است. به کارگیری این روش کم هزینه و قابل دسترس در برنامه مراقبتی بیماران به منظور کاهش مشکلات جسمی، روحی، خانوادگی و اجتماعی بیماران پیشنهاد می گردد.