بررسی سوابق صدور کالا و خدمات پزشکی به خارج از کشور

بعد از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی، برنامه های توسعه ای به صورت 5 ساله طراحی گردیدند. مقدمات تهیه برنامه چهارم توسعه نیز از اواخر سال 1381 پایه ریزی شد. رویکرد اصلی این برنامه در زمینه بهداشت و درمان، حضور فعال در بازارهای جهانی بدلیل رشد فزاینده مقوله جهانی سازی می باشد که در فصل هفتم کتاب قانون برنامه چهارم مشتمل بر 12 ماده تدوین گردیده است. یکی از مواد فصل هفتم ماده 87 به شرح زیر می باشد:وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است به منظور زمینه سازی برای حضور موثر در بازارهای جهانی و تبدیل جمهوری اسلامی ایران به مرکز رفع نیازهای سلامت و پزشکی منطقه، در چهارچوب سیاستهای راهبردی تجاری، تسهیلات لازم را در خصوص معرفی توانمندی ها، عرضه و بازاریابی خدمات سلامت و آموزش پزشکی و تولیدات، تجهیزات و فرآورده های پزشکی و دارویی ارائه نماید، به نحوی که مقدار ارز حاصل از صادرات خدمات و تولیدات مزبور معادل 30% مصارف ارزی بخش بهداشت و درمان، در پایان سال پایانی برنامه چهارم باشد. این پژوهش به منظور بررسی سوابق موجود در زمینه فعالیتهای فوق و بررسی نظرات مسئولین و کارشناسان و دست اندرکاران مربوطه جهت بسترسازی و تمهید مقدمات لازم برای اجرای این ماده انجام گرفت. این پژوهش از نوع مطالعات مقطعی است. جامعه پژوهشی شامل مدیران و روسای بیمارستانهای استانهای مورد نظر و مسئولین بهداشت و درمان آن استانها و بیماران خارجی بستری شده در آن بیمارستانها می باشد. محیط پژوهش شامل 9 استان آذربایجان شرقی و غربی، خراسان، خوزستان، اصفهان، شیراز، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان و تهران می باشد. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش 3 نوع پرسشنامه است که به روش مصاحبه تکمیل گردیده است. یافته های پژوهش در زمینه وضعیت کشور در مورد صادرات کالاهای غیرنفتی و صدور دارو و تجهیزات پزشکی حاکی از این است که کشور از رشد نسبتا قابل توجهی در این زمینه برخوردار بوده است و لیکن در زمینه صدور خدمات پزشکی متاسفانه داده های جامع و قابل اعتمادی مبنی بر سوابق میزان صادرات خدمات پزشکی در کشور موجود نمی باشد.
آنچه که بدیهی است این است که تاکنون فعالیت منسجم و برنامه ریزی کلانی در خصوص مقابله با مسائل ناشی از جهانی سازی در عرصه بهداشت و درمان و مسئله توریسم درمانی در کشور صورت نگرفته است. هر چند گامهای کوچکی در نواحی مختلف کشور برداشته شده است و لیکن بدلیل اهمیت فوق العاده مسئله، لازمست هر چه سریعتر دولتمردان راهکارها و بسترهای لازم را به منظور اجرای این مسئله در کشور فراهم کنند تا بخش خصوصی بتواند در بستر مناسب و شرایط مستعد در این زمینه فعالیتهای خود را به منصه ظهور برساند. پیشنهادهای این پژوهش شامل دو قسمت است: بخشی که حاصل این پژوهش می باشد با استفاده از نظرات و عقاید مسئولین بهداشت و درمان کشور و بسیاری از افراد دخیل و دست اندرکار ارائه گردیده است. بخش دیگر شامل پیشنهادها یا راهکارهای کلان است که بر اساس مطالعات گذشته و سوابق موجود طراحی، تدوین و ارائه گردیده است. امید است با به کار بستن پیشنهادها مناسب و عملی، هر چه سریع تر اقدامات لازم در جهت امکان حضور بخش بهداشت و درمان کشور در عرصه های جهانی فراهم آید.