بررسی مقاومت نسبی گونه های مهم اکالیپتوس به بیماری خشکیدگی سرشاخه و زوال ناشی از قارچ در استان خوزستان

بیماری زوال و خشکیدگی سرشاخه، مهمترین بیماری درختان اکالیپتوس در استان خوزستان است. برای بررسی مقاومت گونه های مهم اکالیپتوس، از میان گونه های موجود، چهار گونه و یک پروونانس شامل Eucalyptus camaldulensis,E. camaldulensis 9616, E. sargentii, E. microtheca, E. gillii که دارای صفات مطلوبتری بودند، به دو روش شاخه های بریده شده در آزمایشگاه و آلوده کردن نهالها در گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. در روش شاخه های بریده شده از هر گونه، هشت سرشاخه تقریبا همسن به قطر یک سانتیمتر و طول 25 سانتیمتر تهیه گردید. پس از ضدعفونی سطحی با الکل سفید، در وسط هر قطعه به وسیله چوب پنبه سوراخ کن دیسکی از پوست به قطر 5 میلیمتر تا سطح لایه کامبیوم برداشته شد. مایه زنی با قراردادن دیسکهای هم اندازه از حاشیه پرگنه در حال رشد، جدایه ADS4 (بدست آمده از گونه E. sargentii بیمار، از دب حردان اهواز) روی هر شاخه انجام گرفت. محل مایه زنی با یک لایه پارافیلم و دو لایه چسب کاغذی پوشانده شد. شاخه های مایه زنی شده در ظرف های پلاستیکی قرار داده شده و در انکوباتور در دمای 1 ±35 درجه سانتیگراد و رطوبت نسبی 5 ±85 درصد به مدت دو هفته نگهداری شدند. در روش آلوده کردن نهالها، از هر گونه اکالیپتوس مورد آزمایش 8 نهال سالم و شاداب انتخاب و روی ساقه هر نهال با فاصله 15 سانتیمتری از سطح گلدان دیسکی به قطر 5 میلیمتر برداشته و عملیات مایه زنی و انکوباسیون مشابه روش شاخه های بریده انجام گردید. در تیمار شاهد به همان ترتیب و فقط دیسکی از محیط کشت P.D.A. بدون قارچ مورد استفاده قرار گرفت. پس از پایان مدت آزمایش، پوست قطعات و نهالهای مایه زنی شده را برداشته تا حاشیه زخم ها مشخص شد. سپس حاشیه زخم ها روی طلق شفاف پلاستیکی ترسیم و به کاغذ سفید منتقل گردید. با استفاده از پلانیمتر دیجیتال مساحت زخم ها اندازه گیری شد و میانگین اندازه زخم ها مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج این بررسی بر اساس میزان پوسیدگی ایجاد شده توسط قارچ عامل بیماری بر روی گونه های مورد آزمایش محاسبه گردید و مشاهده شد که در سطح 1% اختلاف معنی دار دارند. با نمونه برداری از حاشیه زخم های ایجاد شده روی گونه های مورد آزمایش و کشت بر روی P.D.A، قارچ مایه زنی شده دوباره جدا سازی گردید.
در این بررسی از میان درختان اکالیپتوس مورد آزمایش در هر دو روش، گونه های سارجنتی و کامال دولنسیس معمولی مقاومت بیشتری از گونه های میکروتکا، ژیلی و کامال دولنسیس 9616 نسبت به قارچ N. mangiferae نشان دادند. مقاومترین گونه سارجنتی و حساسترین آنها پروونانس کامال دولنسیس 9616 بوده است.