تب هموراژیک کریمه گنگو

تب هموراژیک کریمه گنگو یک بیماری ویروسی تب دار هموراژیک از گروه نایرو ویروس (Nairovirus) می باشد این بیماری در اصل از آن به عنوان یک بیماری مشترک (zoonosis) نامبرده شده است ولی مواردی زیادی از بروز بیماری در انسان نیز گزارش شده است. در سالهای اخیر بویژه در سال 1998 دو اپیدمی از کشورهای همسایه ایران شامل پاکستان و افغانستان گزارش گردیده که به ترتیب 2 و 12 مورد مرگ و میر در پی داشته است.
بیماری ابتدا در سال 1944 میلادی در شبه جزیره کریمه (سواحل اوکراین) شرح داده شد و در بین سربازان و افراد غیر نظامی بروز کرد (18) و آنرا تب هموراژیک کریمه نامیدند و سپس در سال 1969 بیماری با علائم مشابه از کشور کنگو گزارش گردید. لذا ترکیبی از نام دو مکان که بیماری را در آن تشخیص داده بودند بر نام بیماری تب هموراژیک نهادند و نهایتا آنرا تب هموراژیک کریمه گنگو نام نهادند. ویروس CCHF یا تب همورژیک کریمه گنگو از گروه آربوویروسها می باشد. این ویروس جزء خانواده Bunyaviridae جنس Nairovirus می باشد که توسط بندپایان به انسان و حیوانات منتقل می شود (1). محققان دریافته اند که کنه ها می توانند به عامل ویروس آلوده شوند اما فقط جنس هالیوما Hyalomma marginatum, H.anatolieum, Hyalomma می تواند ناقل بیماری باشد (14،19،20) ویروس از طریق کنه ماده بصورت Trans-ovaria از نسلی به نسل دیگر نیز منتقل می شود. حیوانات اهلی مانند گاو، گوسفند و بز می توانند مخزن این ویروس باشند. ویروس یک هفته پس از آلودگی به شکل ویرمی در این حیوانات ظاهر می شود و می تواند سبب آلودگی در انسان گردد (1،2). همچنین حیوانات و حشی مانند خرگوش صحرایی و برخی پرندگان مانند زاغ می توانند مخزن بیماری باشند.
بیماری CCHF می تواند بصورت تماس مستقیم از طریق نیش کنه مبتلا و یا تماس با خون حیوان یا انسان آلوده منتقل شود. بریدگی های سطحی می توانند زمینه ساز ورود ویروس در اثر تماس با گوشت تازه حیوان مبتلا باشند. خطر ابتلا انسان از طریق مصرف فراورده های گوشتی تازه به مراتب بیشتر است.
کارکنان کشاورزی، کارکنان کشتارگاه ها، دامپزشکان، پزشکان و شاغلین در آزمایشگاه ها، از افراد در معرض خطر محسوب می شود و امروزه از این بیماری بعنوان بیماری ناشی از عفونت بیمارستانی Hospital acquired infection نیز نام برده می شود (5). انتقال بیماری از طریق هوا وجود ندارد. احتمال انتقال بیماری به هنگام افزایش غیر مترقبه کنه ها در فصل بهار و تابستان وجود دارد. بیماری در فصول گرم و در ماه های فروردین تا اواخر شهریور یعنی زمانیکه کنه ها بیشترین رشد و تکثیر خود را دارند شیوع پیدا می کند، گرم شدن غیر عادی هوا سبب افزایش غیرمترقبه کنه ها و نتیجتا سبب بروز اپیدمی می شود (20). بیماری از کانونهای بیمارستانی نیز در کشورهای هند و پاکستان، روسیه و عراق گزارش شده است. بیماری انتشار جهانی دارد لاکن بیماری در اکثر مناطق صحرایی آفریقا، اروپای شرقی، خاورمیانه، هند و برخی از مناطق جنوبی چین و کشورهای حاشیه خلیج فارس انتشار دارد. .
دوره کمون بیماری به چگونگی راه دریافت ویروس برمیگردد. اگر انسان در اثر نیش کنه آلوده شود دوره های نهفتگی معمولا کوتاه یعنی بین 1 تا 3 روز خواهد بود هر چند که ممکن است این مدت به 9 روز نیز به طول انجامد و اگر انسان از طریق خون آلوده و یا بافتهای بیمار، آلوده شده باشد دوره نهفتگی بین 5 تا 6 روز خواهد بود و ممکن است این دوره به 13 روز نیز به درازا بکشد.