تاثیر همودیالیز بر روی سطح پراکسیداسیون لیپید پلاسما و فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان (سوپر اکسید دیسموتاز) گلبول های قرمز در بیماران همودیالیزی شهر گرگان

رادیکال های آزاد مولکول هایی هستند که در طی یک فرایند طبیعی واکنش های متابولیسمی بدن تولید می شوند. بیمارانی که دچار بیماری مزمن کلیوی هستند و همودیالیز می شوند بیشتر در معرض تخریب سلولی رادیکال های آزاد می باشند.تغییرات سطح رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها در بدن از نظر کلینیکی اهمیت بسیار دارد.به طوری که افزایش و کاهش هر کدام از آنها به ترتیب باعث ایجاد تظاهرات بالینی از جمله بیماری قلبی عروقی می شود. هدف از این مطالعه ارزیابی تاثیر همودیالیز بر روی سطح پراکسیداسیون لیپید پلاسما (که سطح آن به صورت مالون دی آلدئید بیان می شود) و فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان گلبول قرمز (سوپراکسیددیسموتاز) به منظور جلوگیری از احتمال بروز نابهنگام بیماری قلبی عروقی در بیماران همودیالیزی می باشد.

مطالعه از نوع تجربی و روش نمونه گیری مبتنی بر هدف(سرشماری) بوده و از 22 بیمار همودیالیزی واجد شرایط مطالعه که جهت انجام دیالیز به بخش دیالیز مرکز آموزشی درمانی 5 آذر گرگان در سال 1383 مراجعه نموده اند و هم چنین 22 فرد سالم که از لحاظ سن و جنس با بیماران همودیالیزی همسان شده اند برای مطالعه انتخاب گردیدند. بیماران همودیالیزی و افراد سالمی که در طی مطالعه دارو و غذاهای آنتی اکسیدان مصرف کرده اند از مطالعه خارج گردیده اند. ابتدا نمونه های خون هپارینه قبل و بعد از عمل دیالیز تهیه شد و سپس پلاسما جهت اندازه گیری پراکسیداسیون لیپید با استفاده از روش ساتوه و گلبولهای قرمز برای اندازه گیری فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز جدا گردید. اطلاعات به دست آمده با استفاده از آزمون آماری تی دانشجویی مورد ارزیابی قرارگرفته اند و داده های پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده است.

نتایج این مطالعه حاکی از آن است که سطح پلاسمایی مالون دی آلدئید بیماران همودیالیزی بعد از عمل دیالیز (38/0 ± 32/2 نانومول در میلی لیتر) در مقایسه با قبل از عمل دیالیز (23/0 ± 27/1 نانومول در میلی لیتر) و گروه کنترل (17/0 ± 98/0 نانومول در لیتر) افزایش معنی داری نشان داده است. هم چنین سطح پلاسمایی مالون دی آلدئید گروه کنترل و قبل از عمل دیالیز بیماران اختلاف معنی داری نشان داده است.فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان گلبول قرمز بیماران همودیالیزی بعد از عمل دیالیز(71/17 ± 4/951 واحد در گرم هموگلوبین) در مقایسه با قبل از عمل دیالیز (06/20 ± 1019 واحد در گرم هموگلوبین) و گروه کنترل (3/18 ± 68/1402 واحد در گرم هموگلوبین) کاهش معنی داری نشان داده است. هم چنین بین گروه کنترل و قبل از عمل دیالیز بیماران همودیالیزی اختلاف معنی داری مشاهده شده است (05/0 p<).

وجود اختلاف معنی دار در کاهش فعالیت آنزیم آنتی اکسیدان گلبول قرمز و افزایش تولید پراکسیداسیون لیپید پلاسمای بیماران همودیالیزی بعد از عمل دیالیز ممکن است با شرایط اورمی، غشاء دستگاه دیالیز و عمل دیالیز در طی عمل دیالیز ارتباط داشته باشد که این وضعیت ممکن است در پیشرفت بیماری قلبی عروقی در بیماران همودیالیزی نقش مهمی ایفا نماید.. به همین دلیل باز بینی مجدد غشاء دستگاه دیالیز و تکنیک های دیالیز، استفاده از آنتی اکسیدان های خوراکی مختلف، حذ ف اکسیژن های فعال از محیط دیالیز و جلوگیری از احتمال بروز نابهنگام بیماری قلبی عروقی جهت بهبود زندگی بیماران همودیالیزی از موارد بسیار مهم می باشند.