جلوه شکل انسان در نقاشی دوره قاجار

نقاشی ایران در دورۀ قاجار از پس دو قرن رکود، از نو شکوفا شد. بخشی از این شکوفایی معلول اشتیاق سران قاجار به نمایش قدرت و شوکت خود در قالب تصویر بود. همین امر به پیدایی گونه ای نقاشی انجامید که «پیکرنگاری درباری» اش خوانده اند. در این نقاشی ها، شکل انسان مهم ترین عنصر تصویر است؛ اما در اینجا از انسان آرمانی نگارگری ایران نشانی نیست. در این دوره، نقاشی ایرانی با دور شدن از جهان مثالی نگارگری و گرایش به هنر غرب، به نوعی واقع نمایی نزدیک شد. رواج عکاسی و علاقۀ نقاشان به رقابت با این فن هم ایشان را بیشتر به نقاشی واقع گرایانه ترغیب کرد. تک پیکره نگاری نیز، که از اواخر عهد صفویان آغاز شده بود، در این زمان تداوم یافت؛ با این تفاوت که انسان مثالی نقاشی آن عهد جای خود را به موجودی نیمه زمینی داد که بیش از هرچیز در پی نمایاندن ظاهر پرتجمل خود بود.