نقاشی لاکی در عهد قاجار

به گواهی آثار بهجا مانده، نقاشی لاکی در اواخر سدۀ نهم/ پانزدهم رواج داشت. از دورۀ صفوی هم اشیاء لاکی متعددی در دست است. اما رشد و رونق نقاشی لاکی را باید از اواخر سدۀ یازدهم/ هفدهم دانست. همزمان با روی کار آمدن سلسلۀ قاجار نقاشی لاکی به کمال رسیده بود. در دورۀ ناصرالدینشاه اشیاء دیگری را نیز با این روش آراستند. در این زمان رواج نقاشی لاکی به همراه نقاشی رنگ و روغن و میناکاری بیش از پیش به بیرونقی کتابآرایی دامن زد و بیشتر نقاشان نامدار ذوق خود را در این شیوۀ تازه آزمودند. در دورۀ فتحعلیشاه تهران و اصفهان و شیراز مراکز اصلی نقاشی لاکی بودند. به فرمان او نفیسترین جلد لاکی اوایل دورۀ قاجار را برای خمسۀ شاه طهماسبی ساختند. پس از درگذشت فتحعلیشاه، نجفعلی اصفهانی به همراه برادر و پسرانش در نقاشی لاکی به شهرت رسیدند. آنان از حمایت منوچهرخان، والی اصفهان، بهره مند بودند. خاندان امامی نیز از سرآمدان نقاشی لاکی اصفهان بودند. در شیراز هم آقا بزرگ و فتحالله قلمدانهای لاکی کمنظیری ساختند. به جز نقشهای سنتی همچون تمثال شاهان قاجار و مراسم ازدواج، مضمونهای فرنگی نیز در قلمدانهای این دوره فراوان دیده میشود. اسماعیل جلایر و محمدحسن افشار در این زمینه طبعآزمایی کردند. از آن پس گرایش به نقاشی واقعنمای غربی آشکارتر شد. در اواخر دورۀ قاجار آثاری نیز به سبک عهد صفوی پدید آمد.