تاثیر منافع و موانع درک شده رفتارهای خودمراقبتی بر عملکرد مراقبتی بیماران دیابتی

دیابت شایع ترین بیماری ناشی از اختلال متابولیسم، با عوارض دراز مدت است. خودمراقبتی یکی از ارکان کنترل بیماری می باشد. بیماران دیابتی اگر منافع برنامه های خودمراقبتی را درک نمایند تبعا موانع رفتارهای خودمراقبتی ضعیف جلوه می نماید (منافع خالص) و احتمال انجام برنامه های خودمراقبتی بیشتر می شود. این پژوهش با هدف تعیین وضعیت منافع و موانع درک شده و ارتباط آن ها با رفتارهای خودمراقبتی در بیماران مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت یزد انجام شده است.

این مطالعه مقطعی، بر روی 120 بیمار دیابتی مراجعه کننده به مرکز تحقیقات دیابت یزد، انجام شد. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه دو قسمتی بوده، بخش اول مربوط به مشخصات فردی و بخش دوم جهت ارزیابی سازه های منافع درک شده، موانع درک شده و رفتارهای خودمراقبتی بیماران دیابتی بوده که به صورت مصاحبه ای تکمیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت.

آزمودنی ها به طور متوسط 88% نمره قابل اکتساب منافع درک شده را به دست آوردند، ضمن آن که آن ها 75/25% موانع پیش بینی شده در راه انجام رفتارهای خودمراقبتی را درک کرده بودند. 79/62% بیماران رفتارهای خودمراقبتی را انجام می دادند. با افزایش طول دوره دیابت کاهش معنادار در منافع درک شده مشاهده گردید. منافع درک شده همچنین با رفتارهای خودمراقبتی همبستگی مستقیم و معنادار داشت (01/0=p). بین موانع درک شده و رفتارهای خودمراقبتی نیز همبستگی معنادار و معکوس مشاهده شد (01/0=p)، منافع خالص با رفتارهای خودمراقبتی با 01/0=p همبستگی مستقیم داشت. همچنین منافع درک شده و موانع درک شده با یکدیگر با 01/0=p همبستگی معنادار معکوس داشتند. متغیرهای منافع و موانع درک شده 2/28% از تغییرات رفتارهای خودمراقبتی را پیشگویی نمودند که موانع درک شده قدرت پیشگویی کننده قوی تری داشت.

بیماران دیابتی هر چه بیشتر منافع خودمراقبتی را درک کرده باشند، بیشتر از خودمراقبت می نمایند و این ادراک در صورتی تقویت و منجر به عمل می شود که موانع انجام مراقبت دیابت تا حد امکان به حداقل برسد. لذا جهت ارتقای کیقیت زندگی این بیماران، باید در برنامه ریزی های آموزشی به این عوامل مهم توجه شود.