روش شناسی حکمت اشراق و اعتبار معرفت شناختی آن

یکی از عناصر اصلی حکمت اشراق به لحاظ روشی، اتکای آن بر شهود و اشراق است. اما از پرسش های مهم درباره این روش، جایگاه عقل و نحوه جمع میان عقل و شهود است. همین امر پرسشی را نیز درباره جایگاه خود حکمت اشراق در میان مکاتب همگن به وجود می آورد.
نوشته حاضر درصدد است از طریق روش شناسی حکمت اشراق، به پرسش های مزبور پاسخ دهد. بدین منظور، نخست به تبیین روش شناسی حکمت اشراق پرداخته، سپس جایگاه عقل را در آن مشخص نموده است. از نظر مولف، شیوه کشف و رسیدن به واقع، عقل و شهود هردو است؛ اما در مقام تحلیل، تبیین و تبدیل آن داده ها به نظام فکری، حاکمیت مطلق از آن عقل است. به دلیل آنکه التزام به تعقل و استدلال، مشخصه بارز و جامع میان تمامی نحله های فلسفی است، باید حکمت اشراق را به لحاظ روشی، نوعی فلسفه دانست.
بخش پایانی این نوشته به ارزیابی روش شیخ اشراق اختصاص دارد و بعد از بررسی مناسبات عقل و شهود، معلوم می کند که شهود و عقل می توانند در مواردی با یکدیگر همگام نباشند و به دنبال آن، همواره نمی توان منطق پذیری و اعتبار شهود را از طریق عقل استنتاج کرد؛ همان گونه که عقل به تنهایی در تمامی حوزه ها کارایی ندارد و این امر بیانگر مزیت روشی حکمت اشراق نسبت به فلسفه مشاء و عرفان نیز است.