اندیشه سیاسی مسکویه

معلم ثالث ابوعلی مسکویه از جمله فیلسوفان قرون چهارم و پنجم است که در دستگاه سیاسی آل بویه همکاری داشته است. او بامشاهده جنگ داخلی و بحران سیاسی خلافت بعد از سی سال تجربه فعالیت سیاسی، صحنه سیاست را ترک و وارد عرصه اندیشه شد و برای حل بحران زمان خویش به چاره جویی پرداخت. جامعیت علمی مسکویه منظومه ای را سامان داد که هر عنصری از آن پاسخ گوی بخشی از دغدغه های اوست. در این منظومه عنصر شریعت در حقیقت باز سازی نظام مطلوبی است که جامعه اسلامی از آن دور شده بود و شعاع انحراف از فضایل و ارزش های اخلاقی به حدی بود که مسکویه راه اصلاح را تنها در عنصر «تهذیب اخلاق» جست و جو می کرد. استفاده از آموزه ها و اندرزهای جاویدان، مسکویه را وا داشت تا «تجارب سیاسی» گذشتگان را در قالب عنصر «تاریخ» مطرح کند. و خردگرایی و بازگشت به عقلانیت ضرورتی بود که عنصر «فلسفه» را وارد منظومه فکری مسکویه کرد. آنچه در سرتاسر این منظومه در کنار همه عناصر با کار ویژه های خود جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داده است عنصر سیاست است، از این رو مسکویه به عنوان فیلسوفی سیاسی مطرح شده است.