پایش ید در دانش آموزان روستاهای واقع در شمال غرب تهران ده سال پس از ید رسانی

روستاهای شمال غرب تهران از مناطق کمبود ید شدید کشور بودند که از سال 1368 ابتدا توسط محلول روغنی یددار و سپس با توزیع و مصرف نمک یددار، برنامه های پیشگیری در این مناطق اجرا شده است. جهت ارزیابی برنامه ید رسانی در دانش آموزان 6 تا 14 سال روستاهای منطقه امامزاده داود (ع) شامل کیگا، کشار و رندان، این بررسی در سال 1378 انجام شد.
250 دانش آموز تحت معاینه بالینی گواتر قرار گرفتند و از 233 نفر نمونه گیری خون جهت انجام آزمایش های هورمونی و از 226 نفر نمونه گیری ادرار برای اندازه گیری ید ادرار انجام شد. اندازه گیری غلظت هورمون های تیروئید توسط کیت های تجاری و ید ادرار با روش هضم تعیین شد. نتایج حاصل از این بررسی با داده های موجود در سال 1368 در این روستاها مقایسه شد.
گواتر درجه 2 در مقایسه با سال 1368 در روستاهای مورد بررسی به طور قابل توجهی کاهش یافته است (0001/0P<). به طوری که در کیگا از 5/94 به 3/14%، در کشار از 66 به 4/9%، و در رندان از 82 به 7/9% تقلیل پیدا کرده است. بالعکس گواتر درجه یک به مقدار قابل توجهی افزایش یافته است. همچنین درصد افراد فاقد گواتر در این روستاها به طور کلی از یک درصد در سال 68 به 41% در سال 78 رسید. میانگین ید دفعی ادرار در کل افراد مورد بررسی 6±6/18 میکروگرم در دسی لیتر بود که در مقایسه با مقادیر سال 68 به طور مشخصی افزایش یافته است (001/0P<). میانگین هورمون های تیروئید، TSH، T3RUp و FT4I در محدوده طبیعی قرار داشت و تفاوت مشخصی بین میانگین های غلظت های هورمونی در سه روستای مورد بررسی دیده نشد. بین هورمون های تیروئید، ید ادرار و درجه گواتر ارتباط معنی داری دیده نشد. غلظت هورمون ها قبل و 10 سال بعد بترتیب برای T4؛ 2±5/6، 6/1±4/8 میکروگرم در دسی لیتر (001/0P<)، T3؛ 38±177 و 29±145 نانوگرم در دسی لیتر (001/0P<) و TSH؛ 1/15±8/10 و 8/0±8/1 میکرویونیت در میلی لیتر (001/0P<) بود.
نتایج این بررسی نشان می دهد که برنامه یدرسانی با محلول روغنی یددار و به دنبال آن مصرف نمک یددار در دانش آموزان روستاهای مورد بررسی با کمبود ید شدید، پس از 10 سال موجب کاهش قابل توجه در شدت و شیوع گواتر، افزایش مشخص در میزان ید دفعی ادرار و استمرار درستکاری تیروئید گردیده است.