بررسی میزان لیشمانیا کشی گونه های آرتمیزیای بومی استان خراسان رضوی در شرایط برون تنی

لیشمانیا ماژور مسئول ایجاد لیشمانیوز جلدی است که تعداد زیادی از مردم دنیا به آن مبتلا بوده یا در خطر ابتلا قرار دارند. داروهای مورد استفاده برای درمان لیشمانیوز عوارض جانبی نامطلوبی داشته یا موثر نیستند. با توجه به شیوع روز افزون لیشمانیوز جلدی، تولید داروی لیشمانیا کش جدید و موثر بسیار ضروری است. گونه های مختلف گیاه آرتمیزیا (Artemisia spp.) فعالیت لیشمانیا کشی دارند ولی گزارشی درباره گونه های بومی استان خراسان وجود ندارد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر لیشمانیا کشی عصاره های مختلف 11 گونه بومی گیاه آرتمیزیا می باشد.
یازده گونه گیاه آرتمیزیای بومی استان خراسان جمع آوری شده و عصاره های اتانولی، اتیل استاتی، دی کلرومتانی و هگزانی آنها تهیه شد. پروماستیگوتهای لیشمانیا ماژور در محیط کشت RPMI در in vitro کشت داده شدند. تاثیر عصاره های مذکور بر بقای پروماستیگوتها توسط تست MTT ارزیابی و بصورت 50% غلظت مهاری(IC50) محاسبه گردید. غلظتهای مختلف تمامی عصاره ها تکثیر پروماستیگوتها را بطور وابسته به دوز مهار کردند. عصاره های اتانولی قویترین و عصاره های هگزانی ضعیف ترین تاثیر لیشمانیاکشی (بجز A.fragrans) را داشتند. عصاره های اتانولی A.kulbadica (IC50:0.025)، A.ciniformis (IC50:0.025) و A.santolina (IC50:0.080) قویترین تاثیر لیشمانیاکشی را در مقایسه با سایر گونه ها نشان دادند. تاثیر عصاره های اتیل استاتی تمام گونه ها بجز A.turanicaو A fragrans قویتر از عصاره دی کلرومتانی آنها بود.
بر اساس نتایج حاصله، آرتمیزیاهای بومی کشور می توانند گیاهان مناسبی برای بررسی خاصیت لیشمانیا کشی در in vivo باشند. بدین منظور، جداسازی و تعیین ساختار ترکیبات موثر آنها در آینده امری ضروری بنظر می رسد.